![]()
MEMEDÊ KAZIM
semskiasireti@gmail.com
Zerife Xatun Olayı ve Mala Kok Ağa ile Müslüman Kürtlerin Kanlı çatışmaları
09/04/2013
..
Ermeni
Tehcirinin başlamasından once doğu ve Güneydoğu Anadolunun bir çok yerleşim
bölgelerinde Emeni ve Yezidi kürtler
yaşamaktaydı.Yezidi Nüfusu özellikle
Kars Iğdır, Doğubeyazıt ve Van, Begiri (Muradiye, Ebex(Çaldıran) ,
Gürpınar Pagecemal (Çörekli) civarında
oldukça yoğunluk arz ediyordu. Bu aşiretler gelenek ve göreneklerinin
benzerliği nedeniyle müslüman kürtlerler ile iç içe yaşam sürdürüyorlardı. Buradaki Yezidi aşiretleri tarih sürecinde
Rewanduzlu Mıhemed beg’in fermanı ile bölgedeki
müslüman ve arapların Mirze Ağa ile çatışmasından sonra bu bölgelere ya göç etmek
zorunda bırakıldılar ya da sürdürüldüler. Buradaki yezidi aşiretleri Zaqori (Zuxuriyan veya Zoqoriyan ),Hesiniya ve Sipkanlı aşiretlerinden oluşan bir federasyona bağlı
idiler.Ayrıca bu federasyon içinde müslüman kürt aşiretleri de mevcuttu. Bu
kültür içinde günümüzde hala anlatılan Çoban Ağa hikayesi Mala Kok Axa ve Zerife Xatun meselesi oldukça ilginç olaylar içermekteydi. Bu
aşiretlerden Ebex (Çaldıran)’ te yaşayan yezidilerin lideri Mir Çoban Axa idi.
Çoban Ağa oldukça namlı bir lider idi, 18.yüz yıl Gürcistan Kayıtlarında Çoban
Axa’dan övgü ile söz etmekteydi. Zira Çoban Ağa Osmanlı Rus Savaşında Ruslarrın
saflarında yer almıştı. Gerçek
ismi MİRO olan Çoban Ağa önceleri
oldukça fakir biri olup, çobanlık yaparmış. Bir gün Osmanlı Sultanı o
bölgeden geçerken kar ve tipiye yakalanınca en yakın köye gelip
köyün girişindeki Miro(Çoban Ağa)’nun çadırına misafir olur. Miro onlar
için bir koyun kesmek isteyince sultan sadece koyunun böbreklerini
yiyebileceğini söyleyince , Miro iki böbreğin yetmeyeceğini anlayıp elindeki 7 koyunun tamamını kesip
böbreklerini pişirdikten sonra tepsiye koyarak önlerine getirmiş. Sultan , Mironun elindeki bütün koyunlarını kestiğini görünce
duygulanmış ve Miro’ya bir name ve bir
kaç altın vererek demişki; Eğer bir gün
başın dara düşerse bu name ile bana gel. Ben sana gereken yardımı yaparım.
Aradan zaman geçmiş ve Sultanın verdiği altınlar bitince Miro için Fakirlik ve
yokluk yeniden başlamış. Bunun üzerine Miro yani Çoban Ağa İstanbulun yolunu
tutarak Sultanın yanına varır. Sultan Miro’yu iyi karşılar Ona bir çok
hediyeler, Kese kese altınlar’ın yanında bir de ağalık Beratı verir. Böylece
Miro Ebex nahiyesinin Ağalık Beratını cebine koyar ve o günden sonra Fakir Miro
“Çoban Ağa” olarak halk arasına nam salar. O günün tanıkları Çoban Ağanın
oldukça mert, dürüst ve yardım sever biri olduğunu ve müslüman köyleri bile
kendisine saygı gösterdiğini,hatta bazılarının kendisinden korktuğunu
anlatırmış. Bu nedenlerden dolayı Kendilerine mala KOK AĞA yada MALA
AĞALERA diye hitap edilirmiş. Çoban Ağanın Oğulları,Fethi Ağa,Terah Ağa (Halk
Arasında Mala tero diye çağrılır.) Ahmed Xan ve Muhammed Ağanın torunları
oldukça geniş bir nüfusa sahiptir. Günlerden
bir gün Müslüman kürtlerden biri Mala Kok Ağa ailesinden Emer Ağanın kızı Zerife Xatuna gönlünü kaptırır. Ancak Yezidi inancına göre
bir yezidinin bir müslüman ile evlenmesi çok büyük günah sayıldığından Zerife Xatun
bu gönül meselesini kesinlikle Kabul etmez. Müslüman
kürt ağası Zerife Xatun’u kaçırmak için hemen kafasında bir plan geliştirip, planın birinci aşamasını uygulayarak,,
köydeki bir müslüman düğününe Çoban Ağa ailesinden Zerife Xatunun babası Emer Ağayı davet eder.
Emer Ağa’da nezaketen düğüne icabet
ederek gider. Kendisine çok büyük bir karşılama yapılır, ağırlanır ve baş köşeye davet edilerek oturtulur. Bu arada
Müslüman ağa kendi yanaşmalarından(Xulam) birini tembihleyerek, gidip Emer Ağanın elini
öp, hoş geldin de ve çaktırmadan tespihini çal bana getir der. Bunun
üzerine Yanaşma (Xulam) ağanın dediğini
aynen yerine getirerek Emer Ağanın
Tespihini çalar ve ağasına verir. Ağa
planını ikinci aşamasını da hemen hayata geçirerek Emer ağanın tespihini, bir yanaşma (Xulam)
ile bir iki müslüman kıza vererek gidip tespihi Zerife Xatuna gösterip düğüne
çağırın der. Kızlar Yanaşma ile yola çıkarak Zerife Xatunun yanına
geldiklerinde ona derler ki;
baban Emer axa bizim düğündedir. Tespihini sana
gönderdi. Ve dediki “Zerife giyinip düğüne gelsin “ deyip(Zerife
inandırmak için tespihi ona verirler) onu kandırdılar. Zerife Xatuna Babasının tespihini gösterdiler.
Zerife tespihi görünce tanır ve
gelenlere inanarak teklifi Kabul eder. Süslenip onlarla beraber düğün evine gelir. Onu govend’in (Düğün
Halayı) içine davet ederler. Emer Ağa kızını
govendin içinde oynarken görünce
meseleyi anlar ancak iş işten geçmiştir. Bu kız kaçırma tezgahı üzerine çok
büyük bir çatışma çıkar tam anlamı ile yezidi kürt savaşına döner. Emer Ağa
birleşen bütün kürt aşiretleri ile baş
edemeyeceğini anlayınca Mendıki Aşiretinden Xetip Ağa ile Yezidi Zoqoriyan
aşiretine haber göndererek yardım ister. Xetip
Ağa Bégıri (Muradiye) kazasının
ağasıydı. Xetip Ağa ve adamlarından,
Çoloyé Nésır, kardeşi Axireté Pir, Qelenderé Piré ve Piré Behri çağırarak
kuşanıp yardıma geldiklerinde Ebex’te
çatışma kızışmış adeta kan gövdeyi götürüyordu, her taraf ceset ve yaralılarla
dolmuş, ana baba günü gibiydi. Ağlayanlar ağıt yakanların feryatları, silah
sesleri bir birine karışmış adeta arşa yükseliyordu.Ortalık kıyamet gibiydi.
Bir çok insanın hayatını kaybetmesinden sonra Emer Ağa bu işin sonunun olmayacağını anlayınca, Aşiretini alarak Ermenistanın Aparan
(Tezekend) köyü civarındaki Elegez dağına götürür. Azeri ve Türkiyeye göçen
Kürtlerden kalan köylere yerleşirler, ancak yoksulluk ve soğuk hava yıllarca boğuştular. Daha sonra Çoban Ağa ve
ünlü Zoqori kahramanı Cangir Ağa Aşiretini kaçırarak buraya yerleştirdiler.Böylece Dünya güzeli Zerife Xatun meselesi yüzünden birçok insan hayatını kaybetti. Hangi tarafın haksız olduğu hususunu hala bölgenin insanları tartışıyorlar.Bu olayda insan hayatı yok olduktan sonra, Kimin haklı kimin haksız olduğunun ne önemi var. Müslüman Kürt ağası Zerife Xatunu aldı ama,Tarihe Zerif Xatun olayı olarak geçen bu kanlı vaka nedeni ile sayısız insan hayatını kaybettiği gibi bir çok yezidi vatanından koptu. Son zamanlarda Aparan ve Elegezdeki yezidi yaşlıları ile yapılan röportajlarda Van gölünü ve köylerini hayal meyal hatırladıklarını ve çok özlediklerini anlatırlar. Bunların çilesi bununla da bitmedi, zira Stalin’in asimilasyon ve sürgün politikası ile daha da kötü günler yaşadılar.
Memedé Kazım |
Yorumlar |
Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın |
Yazarın diğer yazıları |
Darbeler ve Halkın İradesi - 19/07/2016 |
Darbeleri tarihe gömelim |
DIMDIM KALESİNİN SAVUNMASINDA MUHTEŞEM BİR KAHRAMAN:EMİRHAN BRADOST - 20/11/2014 |
Kürtler bir yıl bu kaleyi savundular. Sonunda savunmadan vazgeçip kaleden dışarı çıktılar. Kaleyi kuşatmaya alan orduyla şiddetli bir çatışmaya girip, sonuna kadar savaştılar |
Kürtler ile Diğer Müslümanlara yapılan Ermeni Katliamlarında Emperyalistlerin Rolü - 15/03/2014 |
Müslüman halkın evlerini ateşe verme, mallarını gasp etme, yağmalama, cami, medrese, tekke ve mektepleri yakma şeklinde gerçekleşen olaylarda,Rusların Ermenilere yardımı yanında Müslüman halkın kafalarını kılıç ile kesme, kızların namuslarını talan |
Dünyanın kaderini değiştiren Derin Yahudi gücü: Rothschild ailesi ve İsrail - 21/07/2013 |
Dünyanın kaderini değiştiren Derin Yahudi gücü:Rothschild ailesi ve İsrail |
2.Adulhamit'in Aşiret Mekteplerini Kurma Amacı ve Bu Okuldan Yetişen Ünlü Kürtler - 04/02/2013 |
2.Adulhamit'in Aşiret Mekteplerini Kurma Amacı ve Bu Okuldan Yetişen Ünlü Kürtler |
AĞRI İSYANINDA ALİCAN İLE SEYİTXANÊ KERR'İN ÇABALARI VE AKİBETLERİ - 02/01/2013 |
AĞRI İSYANINDA ALİCAN İLE SEYİTXANÊ KERR'İN ÇABALARI VE AKİBETLERİ |
MODERN ASİMİLASYON VE ELDEN GİDEN KÜRT GENÇLİĞİ - 04/11/2012 |
MODERN ASİMİLASYON VE ELDEN GİDEN KÜRT GENÇLİĞİ |
STALİN’İN SÜRGÜNE GÖNDERDİĞİ KÜRTLERİN ACILARI VE YOLDA ÖLEN 50.000 KÜRDÜN TRAJİK HİKAYESİ - 29/09/2012 |
1936-1946 YILLARINDA STALİN’İN SÜRGÜNE GÖNDERDİĞİ YÜZ BİNLERCE KÜRDÜN ACILARI VE HAYATINI KAYB EDEN 50.000 KİŞİNİN TRAJİK HİKAYESİ |
VAN’IN YETİŞTİĞİ BÜYÜK DEĞERLER:KURDİ MUHAMMED AĞA EL –VANLI VE YÜZBAŞI HACO BEY - 12/05/2012 |
VAN’IN YETİŞTİĞİ BÜYÜK DEĞERLER:KURDİ MUHAMMED AĞA EL –VANLI VE YÜZBAŞI HACO BEY |
![]() |