Aslında 24 Temmuz 1924 yılında  İsviçrenin Lozan Kentinde  imzalanan  Lozan antlaşması  Kürtlerin kaderini ve geleceğini öenmli şekilde  tayin etmiştir. Her ne kadar Kürtleri ilgilendiriyorsa da bir o kadarda Türkleri ilgilendirmekteydi. Günümüzde Türkler dışındaki halkların ancak kendilerini Türk gibi  Kabul etmeleri  koşulu ile ülkede  eşit vatandaşlık  haklarından yararlanabilir ilkesini benimseyen  bir yapının temeli de Lozandan sonra ortaya çıkmıştır. Yani demokratik hakların sağlanmasına en büyük hendikapı oluşturan derin yapı ve statükonun bütün  devlet yapılarına  hakim olması lozan sonrası uygulanan siyasi güçten kaynaklanmaktadır.

İsmet İnönü başkanlığındaki Lozan katılımcıları arasında Kürtleri temsilen Diyarbakır mebusu Zülfü Tiğrel  götürülmüştü. Ancak  Dönemin bayındırlık  bakanı Fevzi Pirinç’çini desteklerine rağmen  Kürtler diğer halklar gibi azınlık olarak Kabul edilmemiştir. Avrupalı parlementerler devletlerini temsilen  Kürtlerin azınlık olduğunda israr edince İsmet paşa buna  ; “Kürtler ve Türkler Türkiye Cumhuriyetinin Temel unsurlarıdır.Kürtler azınlık değil Türklerle  tek bir millettir.Ankara Hükümeti Türklerin olduğu kadar  Kürtlerinde hükümetidir.” Şeklinde beyanatta bulunarak avrupalıların ısrarlarına karşı çıkmıştır.

Antlaşmanın esas fırtınalar koparan  kısmı azınlıklara tanınan haklar konusuydu. Misaki Milli sınırları içinde yaşayan Yahudi, Rum ve Ermenilerin her türlü dini ve milli hakları  Lozan Antlaşmasının  39,40 ve 41 maddeleri il teminat altına alındı. Bu gün hala  İstanbuldaki Fener Rum Lisesi,Nişantaşı  Ermeni Lisesi özgürce faaliyetlerini sürdürmeleri Lozan sayesinde olmuştur. Ancak Türklerle  birlikte Misaki  Milli unsuru olarak Kabul edilen Kürtler is yıllardır ana dilleri  ve  eğitimleri uğruna girişimleri statükonun  postalları altında ezilmiştir. 21. Yüzyılda çağdaş yaşam ve  insan haklarının  ön planda tutulduğu  bu zamanda hala Kürtler ana dillerinde eğitim görsün mü görmesin mi gibi  basıt tartışmalarla zaman kaybediyoruz. Madem kürtler bu ülkenin temel unsurlarından biri  ise bu tartışmalara neden giriyoruz. Cumhuriyetin kurucu kadrosunun ikinci adamı olan İsmet İnönü ve kadrosu Lozanda Kürtlerin  azınlık haklarına kavuşturulması taleplerine , Şeriat hükümlerini esas alarak alarak karşı çıkmıştır. Aslında tüm  islam hukunu tasfiye eden bu kadronun sırf Kürtlere azınlık hakları tanınmasın diye Şeriat unsurların ileri sürmesi çok ilginçtir.

Azınlık olarak Kabul edilen kesimler , sosyal hayatlarında inançlarına gore yaşamakta, kendi dilleri ile eğitim görmekte, öğrenim yapmakta ve dillerini toplumun  içinde ve yaşamın her safhasında kullanmakta serbesttirler. Oysa kendi dilleri  ve günlük yaşamlarında dillerini kullanmak uğruna nice insanlar hapishane köşelerinde çile doldurdular veya hayatlarını kaybettiler. Görüldüğü gibi Lozanda İsmet İnönü İslam Hukuku esasları ve Osmanlı Millet anlayışını öne sürerek kürtleri azınlık olarak değilde çoğunluk ve asli unsur içinde Kabul etmiştir.  Peki şunu sormazlar mı, çoğunluk ve asli unsur olarak Kabul edilen kesim ana dili ve günlük yaşamındaki özgür yaşam biçimi  uğruna yıllarını hapiste tüketirken, azınlık olarak Kabul edilen Yahudi,ermeni ve Rumların  her türlü kimlik hakları  ile ana dillerindeki eğitimlerini günlük hayatlarında  özgürce yaşamalrı trajikomik bir durum değilmidir.

Lozan’da Kürt vekillerin nasıl aldatılarak kullanıldıklarını  Av.Remzi Bucak hatıratlarında geniş şekilde anlatmaktadır.

Başka bir ilginçlik’te Bazı  önemli Avrupa devletlerinin bu  vahim  duruma  bilerek sessiz kalmalarıdır. Daha ilgiç'i ise ülkemizde bu gün hala Lozan’ı referans göstererek, asli unsure ve azınlık kavramlarını çarpıtarak demokratikleşme yoluna taş koymalarıdır.

Anlaşılan odur ki Gerçek Cumhuriyetin bireylere sağladığı temel hakları kendi zihniyetleri doğrultusunda sekteye uğratan derin  veya yüzeysel yapılanmalar var oldukça  özgürce ve kardeşçe yaşamak hayalden öteye bir anlam ifade etmez.

www.semskiasireti.com