Kürtçe  Hint-Avrupa dil ailesinin mensup bir dil gurubudur. Dünya dilleri üzerinde yapılan araştırmalar sonucunda dil bilimciler dünya dillerinin, Hint-Avrupa Dilleri, Sami Dilleri Gurubu,Bantu dilleri,Çin Dilleri Ural Altay Dilleri gurubu olmak üzere bir çok dil aileleri tespit etmişlerdir.

Kürtçe´nin içinde yeraldigi Hint-Avrupa dilleri ailesi, Asya ve Avrupa kolu olarak ikiye ayrilir. Bu dil ailesinin Avrupa kolu da Cermen dilleri, Roman dilleri ve Slav dilleridir.

Dil bilimciler kürtçenin yerinin net olarak belirlenmesi için dili biçim yönünden ve akrabalık  ilişkilerine göre olmak üzere iki yönden incelemişlerdir.

Biçim bakımından incelendiğinde , Çin ve Tibet dilleri, sonradan eklemeli diller  ve Bükümlü diller  olmak üzere sınıflandırmışlardır.

Kürtçe Belirtilen bu sınıflardan bükümlü diller gurubuna girer. Bükümlü dil’in anlamı şudur: Fiil çekimi sırasında fiil kökünün özellikle  fiil kökündeki ünlü harfin değişmesidir.

Kürtçede cümlenin değişken  öğeleri bükülürler.(fiil, isim, zamir, takı, sayılar gibi..)

Bükümlü diller gurubuna en iyi örneklerden biride arapçadır. Örnek:”ktp” ünsüzünden kitap, “mktp” ünsüzünden mektep türetmek gibi örnekler verilebilir.

Kürtçede sözcükler yüklendikleri göreve göre  değişkenlik gösterir ve  bükülürler. Örneğin; Gırin kelimesi “ağlama” anlamına gelir. Bu fiil şimdiki zaman kipinde birinci tekil şahsa göre çekimlendiğinde “ez dıgirim”(ben ağlıyorum) durumuna gelir. Aynı fiil dili geçmiş zamana göre çekimlediğimizde ez gıriyam olur. Örneklerden de anlaşılacağı üzere kürtçede yanlızca ünsüzler değil ünlülerde değişip bükülmektedir.

Akrabalık ilişkilerine göre değerlendirildiğinde ise karşımıza beş gurup çıkmaktadır.

Hint-Avrupa Dilleri Ailesi(İngilizce, fransızca, Kürtçe  ve Farsça)
2) Sami Dilleri Ailesi: Arapça, ibranice, Akatça gibi dilleri içine alir.
3) Bantu Dilleri Ailesi: Güney ve orta Afrika bölgelerindeki kimi dilleri içerir.
4) Çin Dilleri Ailesi: çin ve Tibet dillerini içine alir.
5) Ural-Altay Dilleri Ailesi: Bu dil ailesine Fince, Macarca, Estonca, Uygurca, Samuyetçe, Türkçe, Mogolca ve Mançuca girer.

Kürtçenin dahil olduğu Hint-Avrupa dil gurubu icelendiğinde bir birine yakın bir çok sözcük gurupları görülmektedir. Bu dururm aynı dil gurubuna dahil olan bütün diller için söz konusudur.

Minorsky’e göre kürtçede Farsça gibi batı iran dillerinden biridir.Andreas, Salamann, O.Monn, ve T.tedesco gibi araştırmacılar iran dilini güney ve kuzey olmak üzere ikiye ayırmakta ve Kürtçeyi Kuzey İran gurububa dahil etmektedirler. Bu etkileşim ve benzerliklere rağmen Kürtçe ile İran dillerinin bir birine uzak bir çok özellikleri mevcuttur. Her iki dilde kendine has niteliklere sahiptir.

Bir çok kimse Farsça ve kürtçedeki benzer kelimeler nedeniyle Kürtçenin  Farsçanın bir kolu olduğunu düşünür. Ancak Kürtçeyi yakından inceleyenler bunun kesinlikle doğru olmadığını ve kürtçenin beynelminel bir dünya dili olduğunu fark edebilirler.

Yani kürtçede iki gurup şahıs zamiri olmasına rağmen farsçada böyle bir özellik yoktur. Kürtçede bu bu iki farklı özellik farklı şekillerde kullanılmaktadır. Bu özelliğinden dolayı kürtçe farsçanın bir uzantısı veya kolu değildir.

Mesela Medlerin kullandığı 36 harfli alfabeyi kürtler  kendi fonetiklerine göre 6 harf eklemişler. Bununla harf sayısı 42’ye çıkararak kullanmış ve Çivi yazısını bütün kürtçe seslere elverişli ve uygun hale getirmişlerdir.Sümer tabletlerinde elde edilen bulgulardan birkaç örnek:

 Nuh Tufanı Tabletleri:

Hazim Hacani arapça kitabında “Sefehatun Min Tarîxi’l-Kurd we Kurdistan” şöyle nakleder: Nuh tufanından bahseden çivi yazısı ile Kürtçe yazılmış ve günümüze gelmiş en eski belgelerden diyebileceğmiz tabletler var. Bu tabletler şu an londra müzesinde korunuyor. Bu alanda “Sewtu’r-Rafideyn” gazetesinde bir makale yayınlandı. Ama günümüzde kullanılan bir dil ile yazılmış bir çivi yazısı belgesi çok büyük bir olaydır(yeteri kadar tanıtılmaması ise talihsiz bir olaydır) . Bu kürtçenin tarihinin, kadimliğinin göstergesidir.

Kürtler M.Ö. 4. yüzyılın sonlarında Ixmînî imparatorluğunun çöküşünden sonra çivi yazısını kullanmayı bırakıp Yunan ve Arami alfabesini kullanmışlar. Bu alfabelerle yazılıp günümüze gelen Kürtçe tekstler “Hewramî Kitabeler”dir. Görüldüğü üzere Kürt dil ve gramerinin çok köklü ve eski bir tarihi vardır.Ancak günümüzde gerektiği şekilde korunamamıştır.

Beynelminel bir dil olmasına rağmen tarih boyunca kürtçe dil eğitimi imkanı olmaması nedeni ile bir birine çok çok yakın yerleşim alanlarında bile farklı kürtçe lehçeleri kullanılmaktadır. Bunda ortak bir dil eğitim imkanının olmaması etkili olmuştur. Tarih boyunca  kürt alimler eğitimlerini arapça veya farsça olarak almışlar dolayısı ile kürtçeye bu dillerin etkisi fazla olmuştur. Belkide Kürtçenin farsçanın bir uzantısı olduğunu savunanlar burada yanılgıya düşmüşlerdir. Ahmedé Xani Mem_ü Zin eserini Hakkari şivesi kullanarak yazmıştır. Ancak Arap alfabesi ile gerçekleştirmiştir. Ne acıdır ki o dönemde bile kürtçenin bir alfabasi olmamıştır.