Sultan II.Abdulhamit dönemine bir çok Ulusalcı Osmanlı aydını yönetime karşı Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde muhalefet faaliyetlerini icra ediyorlardıı, bunların içinde hatırı sayılır miktarda kürt aydınlarıda mevcuttu.  Ancak Kürtlerin muhalefeti kürt  kimliği üzerine olmayıp,  tamamen Osmanlı kimliği ile   Üstelik bağımsız değil aksine Türk aydınlarla  örgütsel biçimde yürütülüyordu.

1908 yılına kadar Kürt aydınlar İttihat ve terakki içinde etkin olmakla beraber ulusal nitelikli bir takım isteklerde bulundular ve bu etkinlikleri  Ayrı bir devlet kurmaya yönelik olmadığı gibi Osmanlı kimliği ile de ters düşen bir hareket değildi.

1889 yılında kurulan İttihat ve Terakki cemiyetinin kurucularından biri Dr.İshak Sukuti diğeri ise Abdullah Cevdet idi. Üstelik ikisi de Kürt’tü.Cemiyet içindeki diğer kürt aydınlar ile birlikte seslerini dünyaya duyurmaya çalışıyorlardı. Ermeniler ile yakın ilişkiler içinde bulunarak ,Ermenilerin dergileri olan Troşak ve  Pro Armenia’da  yazılar yazarak halka ulaşmaya çalışıyorlardı. Amaç Abdulhamit yönetimine karşı  Ulusalcı İttihat Terakkiciler destek vererek  halkı örgütlemekten başka bir şey değildi.

O dönemde yayımlanması yasak olan kürtçe gazete ve dergiler dışarıda basılıp illegal yollarla ülkeye sokulmaktaydı. Ancak Kürt aydınlar ilk dergilerini  15 Nisan 1898 yılında Miktad Mithat  Bedirhanı’ın önderliğinde Kahirede çıkardılar. Önce kurmanci daha sonrada hem Kurmanci hem de  Türkçe olarak yayımlandı.

Avrupa’da yayın hayatına devam eden gazete, padişah karşıtı olan yandaşı İttihat ve Terakki cemiyetinden destek alıyordu.Osmanlı sınırları içinde okunması yasak olan gazete Suriye üzerinden Kürdistan’a sokularak halka ulaştırılıyor ve halkı  padişaha karşı örgütlenmeye çağırıyordu.

İttihat ve  Terakkinin destekçilerinden Kürt  Abdurrahman Bedirhan gazeteye yeni bir içerik kazandırarak ulusların “Osmanlılık” adını özgürce kullanarak kendi kimlikleri ile yaşamalarını öneriyordu.

Ancak İttihat ve  Terakki Cemiyeti içinde  Türkçülük eğiliminin artması ile Kürtlerle yollar yavaş yavaş ayrılmaya başladı. Özellikle Jöntürklerin çabaları ile artan Kürt-Ermeni çatışmalarını önlemeye yönelik  çıkarılan   Kürtlerin Gazetesi  Kürtçe ve Ermenice yayınlar yapıyordu. O dönem gazetenin yayınınları  Abdullah Cevdet imzası ile çıkıyordu.

Yine Kürtlerin İttihat ve Teraki içindeki etkinliklerine dönecek olursak; 4-9 Şubat  1902 tarihleri arasında Pariste 1. Jöntürkler kongresi  yapıldı,kongreye iki Kürt temsilcide katıldı. Bunlar Abdurrahman Bedirhan ile  Hikmet Baban idiler. Ancak kongrede belli etmeseler de milliyetçi bir tavır göstermeyerek bir bakıma Kürtlüklerini hatırladılar diyebiliriz.

Abdullah Cevdet”birleşen ulusların ortak çıkarı” görüşünü ortaya attıysa da Kürtlerin  bu fikre soğuk bakmaları bir takım endişeleri olduğu anlamına geliyordu.

Yine 1907 yılındaki 2. Jöntürk  Kongresine Abdurrahman Bedirhan ve arkadaşları   katıldılar ancak bu kişisel bir katılımdan öteye bir şey değildi, çünkü o zamanlarda  Kürtler  örgütlü bir topluluk görünümünde değillerdi.

İttihatçiler ile çalışmış Kürt şahsiyetlerinden biride Stockholm  Elçiliği görevini yürüten Şerif Paşaydı. İttihat ve Terakki Cemiyet içinde büyüyen Ulusalcı Türk eğilimi onu zamanla cemiyetten uzaklaştırdı. hatta onu muhalif bile yaptı. Yine bir kürt olan  Mevlanzade Rıfat  Beyle beraber  “Osmanlı Islahat_ı Esasiye  Fırkasını” kurdu fakat ususalcıların baskılarına fazla direnemeden  fırkadan istifa ederek 1909 yılında Parise kaçtı. Pariste  Türklerin dışındaki etnik unsurların özellikle Kürtlerin koruyucusu  olduğunu belirtmesi ile  tanındı ve itibar kazandı. 1912 yılında  Yurda döndüyse de İttihatçıların  Babı Ali baskını ile hükümeti ele geçirmeleri üzerine hakkında yakalama kararı çıkartılarak idama mahkum edilmesi nedeniyle tekrar yurt dışına kaçtı. Daha  sonra Fransada yapılan  Paris barış konferasında  Kürtlerin temsilcisi olarak görev yaptı.(Yrd.doc.Dr.Erol Kurubaş-serv-lozan sürecinden 1950'lere Cilt.1))

Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılacağı üzere Her dönemde olduğu gibi gerek yabancılar ve gerekse Osmanlı hükümeti  önemli girişimlerde bir çok kürt aydından yararlanmış veya bir şekilde  amaçları doğrultusunda kullanmaya çalışmışlardır. Tarihten bu tür olaylarla bir çok örnekler verilebilir. Eğer Ulusalcı  Türkçülük eğilimi bu kadar keskin  olmasaydı beklide hala kürt –türk  birlikteliği hoş görü içinde olacaktı. Ne Türk yeni doğan çocuğuna nede Kürt yeni doğan çocuğuna nefret pompalayarak büyüteyecekti. Hatta beklide bu gün Terör lafını hiç konuşmayacaktık.