AFŞARLARIN TARİHİ24 Oğuz boyunun en büyüklerinden biri de Afşarlardır. Beydilli, Kızık ve Karkınlarla beraber, Bozokların bağlı Yıldızhan boyundandır. Afşarlar kendi aralarında bir çok guruba ayrılırlar. Bunlar;Deller,Cefer(Caper) Ceritoğulları,Torunlar,İmamlı, Horzumlular, Balabanlılar, Çakallular,Melliler,Pirebadlar(Bu bu aşiret kendilerini kürt olarak kabul ediyor. Tıpkı İran Koh-gelli kürtleri gibi Afşarlarla yaşadıklarını ancak kürt olduklarını ifade ederler.) M. V. Minorsky tarafından Lur Kürtleri hakkında yazılmış makalede, Afşarlar hakkındaki bilgilere de ulaşıyoruz. Kuh-Gili grubunda bulunan Ağaçeri, Bavi ve Jaki olarak adlandırılan üç büyük boyu özellikle ayırıyor. Bunlardan Kuh-Gili grubunu meydana getiren dokuz kabilenin dördü Türktür ve bunlar Afşar, Begdeli, Çagatay ve Karabağlı olarak adlandırır. Beşincisi ise Senna Kürt bölgesinde bir yerin adını taşıyan Tilakühidir. Bazı kaynaklar, germiyanoğulları ile Karamanoğullarınında Afşar boyundan olduğunu ileri sürmektedir.(Basil Nikitin) Araştırmacı Basil Nikitin Afşarların, Anadoluya Selçuklular ile beraber Ön asyadan geldiklerini ileri sürmüştür. Muhammed Emin Zeki Beg ise, Kürt ve Kürdistan tarihi isimli eserinde Afşarlar, Hicri:550 ,Miladi:1155 senesinde Selçuklular tarafından Küçük Lor ve Huzistan'a yerleştirildi. Başlarına da komutan olarak bir Afşar Türk'ü olan Hüsamettin Sohli adında birini tayin ettiler. (M.E.Zeki Beg) Avşarlar, diğer Oğuz boyları gibi, X. yüzyıldan itibaren Türkistan sahasında Müslümanlığı kabul etmişlerdir. Türk tarihinde; Musul Atabeyliği (1127-1262), Huzistan Afşar Beyliği (1155-1195), Karaman-Oğulları Devleti (1250-1487), Germiyan-Oğulları (1260-1431), Dulkadır-Oğulları Devleti (1337-1515), Sevindik Han Afşar Beyliği (1482-1535), Nadir Şah ve İranda Afşar İmparatorluğu (1736-1804) gibi, devletler ve beylikler kurmuşlardır. Bunlardan başka, Akkoyunlu, Karakoyunlu, Ramazanoğlu, Safevîler gibi, Türk devletlerinde en etkili Türk unsuru olmuşlardır. Ayrıca Avşarlar, Halep Türkmenleri, Danişmendli Türkmenleri, Boz-Ulus Türkmenleri, Yeni İl Türkmenleri, Musul Türkmenleri gibi, toplulukların arasında yer almışlardır. XVI. ve XVII. Yüzyıllarda Anadoluda Avşarlar: Dulkadırlı Avşarları: Dulkadırlı eli arasındaki Avşarlar aslında Kuzey Suriye Avşarlarının bir kolu olup Kahramanmaraş, Kadirli (Kars), Yeni İl (Sivas) ve hatta Bozok (Yozgat) bölgelerinde dağılmış bir halde bulunuyorlardı. Bu Avşarların en önemli kolu İmanlu Avşarı olup, Maraş bölgesinde yaşamakta idi. XVI. yüzyılın birinci yasında İmanlu Avşarının yirmi yedi obadan meydana geldiği görülmektedir. Bu obalardan bir kısmı Suriyede kışlamakta ve Maraşın muhtelif yerlerinde de yaylamakta idi. XVI. yüzyılın ikinci yarısında İmanlu Avşarı obalarının çoğu yaylak veya kışlaklarında ve Antep çevresindeki birçok köylerde yerleşerek göçebe hayatı terk etmişti. Kozan (Sis) Avşarları: Yavuz Sultan Selim zamanında, 1519 yılında Kozan yöresindeki Avşar kolu yirmi sekiz obaya ayrılmıştı. Bunlardan birkaçı müstesna diğerlerinin çeşitli yerlerde çiftçilik yaptıkları görülmektedir. Kozan (Sis) Avşarlarının buraya 1375 yılındaki Memlük fethi sonucunda Suriyedeki ana Avşar topluluğundan gelmişlerdir. Çünkü Çukurovanın fethine Memlük ordusu yanında Bozoklu ve Üçoklu Türkmenleri de katılmışlardı. Fakat bu Avşarları, XVIII. yüzyıldan itibaren Halep bölgesine gitmeyip Çukurovada kışlamaya başlayan ve Zamantı Irmağı kıyılarında yaylayan Avşarlar ile karıştırmamalıdır. Bu sonuncular, daha sonraki yüzyıllarda yaşamış Halep Türkmenleri Avşarlarıdır. tarihin çeşitli dönemlerinde, farklı coğrafyalara dağlmışlardır. Halep(Suriye), Kerkük, Irak,Toroslar, Güneydoğu Anadolunun bir çok vilayetleri ile İç Anadoluda yaşadıklarını görmekteyiz. URMİYE AFŞARLARI: (Araştırma:Basil NİKİTİN) Günümüzde, soyağaçları ve boylarıyla Urmiye Afşarlarının önemli kişileri Şunlardır. A.KASIMLU
AÇIKLAMA. Hüseyin Kuli Han İmam Kuli Han’ın yeğenidir , Urmiye Afşarları arasında vaktiyle en zengin olarak sayılan bu ailenin beş neslini de anmamıza olanak sağlıyor. Fakat günümüze yoksullaştırılmış ve etkisiz hale getirilmiştir. Bunlar sırasıyla çocuklarıdır: Muhammed Han Bek Kasımlu, Hadedad Han Bek, Muhammed Kasım Han, Muhammed Musa Han Rıza, Kuli Han, İmam Kuli Han.
AÇIKLAMA- Görüldüğü gibi Kasımlular 6 soyla Urmiye Afşarları arasında ilk sırayı alıyorlar. B/ İMANLU (Namı diğer Abd al-Meliki) Mirza Hüseyin Han Vekil, Mirza Abul Hasan Vekil, Mirza Cafer Vekil, Abdalsamed Han (Son İlhani olup Rawdat al-Safa’da ondan sözedilmektedir; kardeşi Asker Han, Paris’te İran elçisidir), Aga Han Serdar, Abdülsamed Han Azim al-Saltaneh Serdar (1928 yazında hıristiyan papaz Davud tarafından öldürüldü. Serdar, belki de 1914-1915 kışında Urmiye’nin Ruslar tarafından boşaltılması ve Türk-Kürtlerin gelişi sırasında, Kürtler tarafından yağmalanan hıristiyan köylerinin bulunduğu bölgede ve şehirde düzeni korumaya çalışan tek kişiydi. Kendisinden sonra oğlu Sadık Han’ı bıraktı. C/ AREŞLU Mirza Mustafa Han Beha al-Mulk’ün üç oğlu vardı. İşte çocuklarıyla üç oğlunun ismi: 1- Mirza Ali Han Munazzam al-Dowleh Vali, Beyuk Han Amir Afham, Rıza Han General (Kazak Tugayı’nın başarılı subayı olup, hıristiyanlarla İranlılar arasında 1918 Şubat’ında Urmiye’de olan kanlı çatışma sırasında vahşice öldürüldü). 2- Mirza Kerim Han Sani al-Saltaneh, Amir Afşar. 3- Mirza Hüseyin Han Mirpenc (Karısı Kaysar Hanım olup, 1915’ten 1918’e kadar Rusya Konsolosluğu’nun bulunduğu binanın sahibidir). 2 oğlu vardır: Hüseyin Han ve Akber Han. Her ikisi de Mecd al-Saltaneh’in kızlarıyla evlidirler (vide supra, A, 4); İçlerinden biri Fransa’da tarımbilim öğrenimi gördü. D/ GÜNDÜZLÜ- (Namı diğer Karaoğlu) Hacı Taher, Hacı Şehriyar, Hacı Aliyar Han, Hacı Poşa Han. İşte çocukları:
E/ BEKEŞLÜ- Kelb Ali Han Serheng F/ KUHGELÜ- Mehmed Amin Han Sertip (Gördüğümüz bu boy Luristan’da büyüdü ve yörede etkili bir rol oynadı). Bavi veya Bawi kolu bu boya bağlıdır ve kendilerini kürt olarak kabul edip, Urfa ve Siverek civarında yaşıyorlar. Bu boysal yapının dışında, ünlü hasırların yapıldığı Serdler köyündeki İran kökenli soyları belirtmek uygun olacaktır. Hacı Receb Ali Mirpenc’in babası ve Hosrow Han Nasr al-Dowleh’in (Büyük bir saygınlık elde ettikten sonra 1916’da öldü) büyükbabası Fazl Ali Aga (Fezen Aga). Fezen Aga, Afşarların seferleri sırasında önemli bir topçu subayı olarak adını duyurdu. 1928 Ağustosunda Oxford’ta yapılan XVII. Uluslarararası Doğubilimciler Kongresi’nde ele alınan iletişim kaynaklı mevcut çalışmanın amacı Urmiye Avşarları hakkında yayınlanmış olan yerel tarihi, birkaç yorumla özetlemektir. Tarihte, kendi gelenek ve göreneklerine bağlı Afşar boyu, toprak ve boy bütünlüğü bilincine erişmişti. Türklerle Kürtler arasında Urmiye bölgesine yerleşmiş ve burada yayılmıştır. Bu bölgeye gelmeleriyle beraber Kürtlerle savaşan Afşarlar, yaşam bölgelerinin paylaşılması için farklı klanlar arasındaki bölüşmeyi gerçekleştirdiler. Bölgeye ilk yerleştiklerinde nüfusları yaklaşık 8000 kişi civarındaydı. Güçlerini, Urmiye bölgesinin ötesinde, Afşar valilerince adlandırdıkları Şain Kala, Uşnu ve Sulduz’a doğru yaydılar. Urmiye gölünün güneyindeki bölgede kuzeydoğudan gelen diğer Türk boyu akınlarının meydana getirdiği bir sarsıntılara rağmen burada büyüdüler ve sınırlarını genişlettiler.
Gurgin Bek Uşalu (Toprah Kala’ya 802’de geldi), Ulame Sultan Uşalu, Yadigar Sultan Uşalu, Murad Ali Han Afşar, Subhanverdi Han Afşar, Ali Merdan Han Kasımlu, Kelb Ali Han İmamlu (998, Afşarların Urmiye’ye ikinci ve son gelişleri), Genç Ali Han İmanlu, Genç Ali Han İmanlu (2. defa), İmam Verdi Han Afşar (1088’de vali olarak atandı), Fazl Ali Han İmanlu, Subhan Verdi Han Afşar, Hadadad Han Bek Kasumlu (1119’dan 1134’de kadar ilk beylerbeyi), Muhammed Kasım Han Kasımlu, Yusuf Paşa de Mawşil, Pero Bek Kuse Ahmedlu, Asur Han Papolui, Muhammed Kerim Han, Feth Ali Han Areslu, Mehdi Han Kasumlu, Azad Han Afgon (1160), Feth Ali Han Areslu (2. defa), Rüstem Han Kasımlı (1181’de öldürüldü), Bagir Bek Afşar, Rıza Kuli Han Kasımlu (1182-1185), İmam Kuli Han Serdar Kasımlu (1186-1197), Şain Kal’a Amir Arslan Afşar, Mehmed Kuli Han Kasımlu (1198-1211), Kasım Han Kasımlu, Mustaka Kuli Han Kasımlu, Mehmed Kuli Han Kasumlu (2. defa), Hüseyin Kuli Han Kasımlu (1211’den 1236’ya kadar kesintili) Necef Kuli Han Kasımlu (1236’da ilk kez ve 1264’te 3. kez), Melek Kasım M., Cahrik Kala Yahya Han, Necef Kuli Han, Akber Mirza, Naşrullah Mirza, Melik Mansur Mirza, Ahmed Mirza Mu’in al-Dowleh, Yusuf Han Suja al-Dowleh. Kürtlere karşı mücadelesinden dolayı, Beylerbeyi ünvanını alan İlk Afşar bey'i, Hudadad Beg Kasımlu'dur. Bu ünvan Hüseyin Han tarafından Hicretin 1119’unda kendisine verilmiştir. Bilinen diğer Afşar beylerbeyleri arasında Feth Ali Han (1157-1172); Rıza Han (1182-1185); İmam Kuli Han (1186-1197); Mehmed Kuli Han (1198-1211) ve 1236’dan itibaren bu ünvanı aralıklarla üç defa alan Dünbüli bey'i Nejef Kuli Han'dır. (Not: bu tarihler Hicri takvime göre hesaplanmalıdır) Nejef Kuli han zaten sadece Afşarların beylerbeyidir. Mevcut valilik daha önceden Urmiye Afşarlarıyla akraba olmuş Kaçar prensiyle yapılmıştı. Böylece Afşarların boysal yapısı yavaş yavaş Afşar olmayanların valilik yapması nedeniyle erimeye maruz kalıyordu. ![]() Araştırmalar devam ediyor ilave ve düzeltmeler yapılacaktır UYARI: Bu sitedeki bütün materyallerin her hakkı saklıdır. İzin alınmadan ve kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz ve kopyalamak suretiyle elektronik ortamda kullanılamaz ve kitaplaştırılamaz. Not:Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir. Yazılan yorumlardan www.semskiasireti.com hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz... |
6197 kez okundu |
Yorumlar |
11/07/2023 00:48 Türklere yakın bölgelerde yaşayan insanlarımız zamanla asimilasyon sonucu Türkleşti. Araştırdıkça Avşarların birçok Kürt aşiretiyle tarihsel bağları olduğu görülmektedir. Avşarlar Kürt asıllı olduğu için Kürt aşiretleriyle akrabalıkları gün yüzüne çıkmaktadır. için Biz Avşarlar, Türk olmadığımız için Kırgız ve Kazaklar ile bir akrabalık bağımız bulunmamakta ve ortaya çıkmamaktadır. Genetik yapımız öz Türklerden çok farklıdır. Misafir - Avşar Kürt Avşarlar 21/01/2023 04:38 Afkanistandaki peştunları avşar sanıp Kürt olduklarını iddia etmene mi şaşayım yoksa avşarlarla ilgili 1800’lü yıllarda bir gezginin en eski kaynak olduğunu iddia etmene mi şaşırayım yoksa dede korktun anlattıklarından habersiz olmana mı? Söyle bakalım tarihçi kardeş dede korkut zamanı mı daha eski kaynaktır yoksa 1800’lü yıllar mı? Misafir - Caner 27/09/2022 20:57 Tarih bölümünü bitirmiş bir Afşarım. Afganistan, İran ve Ortaasyayı araştırdığımda Afşarların Kürt olduğunu gördüm. Gerçekleri kabul etmek zor olabilir. Afganistandaki Afşarlar kendileri Kürtleşmediler. Türklere yakın yaşayan Afşar aşireti bölgeleri Türkleşti. Esi kaynaklar da mevcut. Alexandre Jaba, kitabında (1860 tarihli) Kayseri civarındaki Afşarların Kürt olarak belirtmiştir. Bu Osmanlı belgelerindeki Recepli Avşarı Ekradı tanımına tamamen uymaktadır. Vitale Cuinet ise kitabında (1890 tarihli) Yozgat’ta Afşar adlı Kürtlerden bahsetmiştir. Misafir - Tarihçi Remzi 07/09/2022 09:12 İzol Afşar dir. Türk idir diğer Afşar boyları gibi onlar da tamamen asimile olmuştur.
İZOL TÜRK OĞLU TÜRK Misafir - İzollu yanlış 16/03/2021 09:18 avşarların orta asyadan geldiği oğuz boylarına tabi olduğu yazılıyor oymaklar sayılıyor sonunda da kürttür diyorsunuz böyle saçmalık görmedim açın bakın
Oğuzların Yıldızhan ın soyundan gelme
Avşar
Kızık
Beğdili
Karkın boyları vardır. Misafir - oğuz |