Pirebad Aşireti günümüzde İran Afşarlarının bir kolu olarak bilinir. Ancak Afşarlar Türk olarak kabul edilirken  Pirebad'lar kendilerini kürt aşireti olarak kabul eder ve hatta israrla kürtlüklerini savunurlar. Özellikle Ardahan ve Göle çevresindeki Pirebad mensupları kendilerini  kürt olarak düşünürler.  Pirebad Aşiretinin , Ardahan yöresinde  Kürdikan ve Baskan, Göle taraflarında  ise Butikan, Hıratlı ve  Sevkar isimli kabileleri yaşamakta ve bu kabileler kürt olarak bilinir.
Van  ve çevresi aşiretlerine ait bilgilerin bulunuğu Osmanlı arşiv kayıtlarındaki 14 Ekim 1863 tarihli Derviş Paşa  lahiyasında Pirebad aşiretinden  Sipkan(Sepekanlu) aşiret konfederasyonu içinde yer alan bir kürt aşireti olarak bahsedilmektedir. O dönemlerde Sepekanlu (Sipki) aşireti ile mahiyetindeki aşiretlerinin  tamamına yakını Yezidi inancını benimsiyordu. Ancak Pirebad'lıların  yezidi inancını benimseyip benimsemedikleri hakkında bir ibare+ye rastlanmamıştır.

Pirebad'lılar İlk olarak Irak Kürdistanından Ardahan'ın Koçiyan  köyüne göç etmiş ve  kürt olarak kabul edilmişlerdir.

Örneğin, Ardahan Merkez ile,Tepesu,Yaylacık,Aşağı Kurtoğlu, Bayramoğlu, Beşiktaş, Biğnbaşar, Çağlayık, Çalabaş, Çobanlı,Dağcı, Gölgeli, Hacıali, Köprücük, Lehimli,Nebioğlu, otbiçen, Ömerağa, Samanbeyli,Taşlıdere, Tunçoluk,Yukarı Kurtoğlu, ve Bağdaşan köylerinde yaşayan  Pirebad'lıların nüfus yaklaşık, 32.000 kişi'ye yakındır. Tamamı  Şafii ve Hanefi mezhebine tabi müslüman ailelerinden  oluşmakta ve  Kırmanç Kürtçesi konuşmaktadır.

Sanatçı Hülya Avşar'da Ardahan'ın Hasköy'ünden  Pirebat'lı bir kürt olduğun her yer ve mekanda ifade etmektedir.

Göle çevresindeki  yaklaşık 43,500  kişilik nüfusa sahip  Pirebad'lıların yaşadıkları ilçe, köy ve beldeler  şu şekildedir;

Göle ilçe Merkezi ile,Balçeşme, Boğatepe, Büyük Altunbulak, Çakırüzüm, Çalıdere, Çullu, Dedekılıcı, Dereyolu, Dölekçayır, Durançam,Durucasu, Esenboğaz, Eskidemirkapı, Filizli, Gülistan, Gümüşparmak, Günorta,Hoşdülbent,Karatavuk, Koyunlu,Köprülü, Kuytuca,  Kuzupınarı, Küçük Altunbulak,Küçük Boğaztepe, Okçu,Samandöken, Senemoğlu,Serinçayır,Toptaş,Uğurtaşı,  Yeleçli, Yeni Demirkapı,Ağılyolu, Belli Tepe, Budaklı, Çakıldere, Çardaklı, Çobanköy, Damlasu, Dengeli, Kalecik, Karlıyazı,Meşedibi, Molla Hasan, Sürügüden, Tahtakıran, Tellioğlu, yağmuroğlu, Yanatlı,Yavuzlar,Yeniköy ve Yiğitkonağı Köyleridir.

Bu köylerde yaşayan Pirebad'lıların  tamamı Şafii ve Hanefi  mezhebine  tabi müslümanlardır. Dilleri Kırmanç Kürtçesidir.

Pirebad'lıların Kürt mü Türk mü tartışması bütün Pirebadlıları olduğu kadar bir çok araştırmacının da kafalarını karıştırmaktadır. Özellikle  şunu belirtmekte fayda vardır; 

1928 Ağustos ayında  Oxford’ta yapılan XVII. Uluslarararası Doğu bilimciler Kongresi’nde ele alınan yegane konulardan biri de Afşarların boyları hakkındaki araştırmalardı.

Bu kongrede  aşağıdaki bilgiler ele alınmıştı. 

Şövalye Gaspard Drouville, “Sketches of ersia”nın yazarı Malcolm'un biligilerine paralel olarak ,A.Jaba, Cesarée dağlarında bulunan Afşar tayfasını Kürt boyu gibi değerlendirmişti. Cuinet ise , Afşar Kürt boylarının Yozgat civarlarına kadar gittiğini ileri sürmüştü.

Afşar’ın etnik özelliğine gelince;  Tarihte Kürt ve Türk boylarının sosyal yapılarındaki benzerlikler ve bu boylar arasındaki kaynaşmalar düşünüldüğünde bu boyun içinde Türk olduğu gibi Kürt'te  bulunabilir.

M. V. Minorsky tarafından Lur kürtleri hakkında yazılmış makalede, Afşarlar hakkındaki şu bilgilere  ulaşıyoruz. Kuh-Gili grubunda bulunan Ağaçeri, Bavi (Kürt Boyu) ve Jaki olarak adlandırılan üç büyük boyunu tanımlarken, 
Afşarların  temel öğelerinden  olan Kuh-Gili grubunu meydana getiren dokuz kabilenin dördünün Türk olduğunu  ve Bunları;  Afşar, Begdeli, Çagatay ve Karabağlı olarak adlandırılırlar. Afşarların Beşinci boyu ise Senna Kürt bölgesinde bir yerin adını taşıyan Tilakühidir. Bu boya bağlı bir çok kürt aşireti Irak bölgesine göç etmiştir.

1925’te Köprülüzade Mehmet Fuat’ın kitabının ilk cildinde yayımlanan makalesinin  dokuzuncu sayfasında Boyabad, Afşar, Kara Ulu Bayat, Begali gibi boylar türk olarak kabul edilir.
Ancak Minorsky’e göre ise  Kerkük yakınlarında aynı isimle anılan bir Kürt Bayat boyu daha vardır. 

Yukarıdaki bilgiler ışığında şu değerlendirme yapılabilir. Afşarları meydana getiren  boyların bir bölümü kürtlerden  müteşekkildir. Bir kısmı ise Türk'tür.İç içe yaşamış ve kaynaşmışlardır. Dolayısı ile iç içe yaşayanların  hangilerinin Kürt mü yoksa türkmü olduklarını kestirmek çok zor. Ancak Gelenek ve göreneklerini aynen sürdüren   boy ve  aşiretleri olduğu gibi kabullenmek gerekir. Kürdüm diyorsa Kürt,türk'üm diyorsa türk olarak düşünmek gerek.
Hatta Afşarların Kasımlu Boyunun  Beylerbeyi,Hüseyin Kuli Han,Oğulları Necef Kuli Han, büyük kardeşi beylerbeyi Habib al-Iah Munazzam al-Saltaneh; b: Hacı Mehmed Veli Han ve oğlu Muhib Ali Han Hismet al-Mülk gibi şahsiyetler Dümbüli kürtlerine  mensupturlar. Ve Bunlara balı bir çok kürt aşireti  bu beyler beyine  bağlı yaşamaktaydı. 
Dolayısı ile Pirebad'lar her nekadar Türk araştırmacılar tafafından kürtleşmiş  türk olarak nitelendirilse de, Afşar ile yaşayan  bir kürt aşireti olması daha muhtemeldir. çünkü yapılan sosyolojik araştırmalarda  Tüm gelenek ve görenekleri tamamen Kürt gelenek ve görenekleri ile örtüşmektedir. Ancak  yıllarca Afşar boyları ile yaşamalarından dolayı kendilerini Afşar olarak nitelendirmeleri  doğaldir. Bune benzer bir durumu Kuresini Aşireti içinde  düşünmek mümkündür. Çünkü Moğolların penak boyu ile yaşayan Dinbilli asıllı kürtler kendilerini Türk Kuresinli olarak, Dinbilliler ile yaşayanlar ise kendilerini Kürt Kuresinli olarak kabul etmektedirler. Nitekim, İran'ın Salmas, Ghotour ve Khoy  şehirleri ile köylerinde yatığımız  araştırma ve  röportajlarda bütün Kuresinliler kendilerini kürt kabul ediyor ve Kürtçe konuşuyorlar. Böyle bir  durum Pirebadlılar içinde geçerli olabilir.

Günümüzde Pirebad'lı genç nesil Türkçe konuşurken Köylerde ve ve yaşlı kesim Kürtçe konuşmakta ve  geleneklerini kürt geleneklerine  uygun şekilde sürdürmektedirler. Ayrıca Genç nesilin Kürtçeyi unutmaması için yaşlı kesimden  baskı görmekte olduğu da iddia edilmektedir.


Derleme:Memedé kazım
www.semskiasireti.com


Araştırmalarımız sürüyor, ilave ve düzeltmeler yapılacaktır.

Pirebad     11/05/2020 02:36

Kaynak belirtmeden yazmışsın . Yazdıklarında doğruluk payı elbette vardır. Ancak Göle ilçesinin köylerinin neredeyse tamamını Kürt olarak belirtmişsin. Ha kürt ya da Türk çok önemli değil ama doğru Bilgi ver bari.yiğitkonağı,yeniköy,Durançam,Dedeşen ve daha 14 köy daha terekeme/ahıska Türkleri... evet Kürt nüfus daha fazla göle de ama Türk köylerini Kürt olarak göstermende saçma. Ayrıca Hülya Avşar kürttür...

Misafir - Alper

Pirebadi aşireti     16/01/2019 08:44

Belki bir karışıklık vardır. Yada bizi Pirebadileşmiş Bekıri sanırsınız ama kesinlikle öyle birşey yok. Diper yorumda da yazdığım gibi, Bekir dedemizden dolayı bizlere Bekıri derler. Ve köyümüzün muhtarında, soy ağacımız var. Ardahan Hoçvan'daki Pirebadiler ile birleştiğimiz babalar bile yazar. Üç Bekıri hakkında ayrıntılı bilgi burada da yazar. İnceleyebilirsiniz: http://ararat-welat.blogspot.com/2019/01/isimleri-ayn-olup-akraba-olmayan-kurt.html?m=1

Misafir - Pirebadi

Pirebadi hakkında bilgi eklemek     16/01/2019 08:30

Hocam yazı çok güzel olmuş ama bir eksik var. Pirebadi aşiretinin de Redki aşireti gibi Bekıri isimli bir kabilesi var. Pirebadi aşiretinin Bekıri kabilesi, Ağrının 10, Erzurum çevresinde ise 3 köyde yaşar. Pirebadi aşiretinin Bekıri kabilesi, isimlerini dedeleri Bekirê Şeyh Memo'dan alır. Ağrıdaki başlıca köyleri: Qasê, Bubê, Evdê, Babına'dır. 10 köyleri hep komşu olup, hepsi de Bekirê Şeyh Memo'nun çocuklarıdır. Toplam üç tane farklı Bekıri olduğundan, bizlere Bekıriyê Pirebadi derler. Diğerleri de Bekırayê Redki ve eşira Bekıriya. Ağrı Yeni Van Caddesi komple Pirebadi olan Bekırilerdir. Buralara yolunuz düşerse herkes size bilgi verebilir.

Misafir - Pirebadi

     07/05/2017 01:30

biz redki koluna bağlıyız

Misafir - atmaca04

pirabat     18/09/2015 09:03

Pirabat aşiretine dair makalem için Özgür Gündem gazetesinin 17 Eylül 2015 tarihli sayısını okuyabilirsiniz.

Misafir - onur özer

yazık     22/01/2015 07:10

Sayın yönetici. Yaklaşık altı aydır yorumlarima cevap yazamadiniz. Yoksa gerçekleri toplumdan gizlemek midir niyetiniz? Pirebatlar Kürt toplulugudur.. Hala tek bir kaynak gosteremediniz

Misafir - onur

Çok şükür!     08/07/2014 23:35

Sayın yönetici, Yazdığınız yorumla "en azından" mesajlarımı okuduğunuzu anlayabildim. Fakat hala anlayamadığım, neden sorularıma yanıt vermiyor oluşunuz?

onur özer

Onur Özer'e yanıt     07/07/2014 11:54

Şu ana kadar Pirebat aşireti hakıında yapılan bütün yorumlar otomatik oarak yayınlanmaktadır. Yani Admin'in onayı olmadan yayınlanmaktadır.. Selamlar

Misafir - admin

yanlisin iz var     05/07/2014 14:06

Kardesim birakin su ilber ortayli zihniyetini komik. Olmayin !! Bu yazi tamamen hayal urunudur ve varsayimlara dayanmaktadir elimizde ki belgeler ve aile buyuklerimizin yuzyillardir sure gelen aile hakkindaki bilgileri bu yazilanlari yalanlar. Konuyla alakali arsiv bilgilerielielimizde mevcuttur... Bana gore tartisilacak bir yazi bile degil bu ! Ozellikle son kisim hakaret niteliginde ve genclerin kurtce konusmadigi ve zorla konusturulmaya calisildigi yalani sinir bozucu . en kucukten buyuge hepimiz kurtce biliriz ve zorlama yoktur. Zorlsma ve inkar politikasi kemalist duzenin isidir !!!

Misafir - mursel

Pirebadi.     05/07/2014 02:07

Kaldı ki, devletin raporlarını referans alarak binlerce kişi de Mala Hewşêr kabilesine mensup değildir! Aşiretin sadece Hoçvan kolu, 8 büyük kabileden oluşur. Bunlar 1835 nüfus sayımına göre 8 köye yerleşiktirler Hoçvan'da. İlgili defterde hepsinin "yerli Pirebadi Aşireti haneleri" şeklinde kaydı mevcuttur.

onur özer

Soyadı.     05/07/2014 02:44

Soyadı Kanunu nedeniyle Avşar soyadını alan Pirebadi'ler, Cumhuriyet öncesinde Mala Hewşêr diye bilinirler; ve aşirete Cumhuriyet döneminde liderlik etmişlerdir.

onur özer

Arşiv.     05/07/2014 02:39

1690 iskanı nedeniyle birçok aşiret ve cemaat ortak hareket edip, Anadolunun dört bir tarafına dağıldılar. Bu durum arşiiv belgeleriyle de sabittir. Fakat iskandan kaçarken ittifak edip yanyana duran Afşar ve Kürt aşiretlerini birbirinin içinde asimile etmeye yetmez!

onur özer

Yorumlar     05/07/2014 02:57

Sayın yönetici, Yorumlarımız neden yayınlanmıyor?

onur özer