DIRİ, DİRİ AŞİRETİ

İran Kökenli bir aşirettir. Loristan’ın kuzey ve kuzeydoğusundaki  6. Yüzyıldan beri kabileler şeklinde yaşamakta iken bir kısmı bu bölgede kalırken bir bölümü’de Başta hakkari ve Yüksek ova olmak üzere  İran’ın batısında ve az sayıda Irak topraklarında yaşarlar. Hakkari beyliğinde Aşiretin  ismi Déri veya Diri olarak kayıtlara geçmiştir.

Tarih-i Güzide isimli eserde İranda yaşayanlar Lor Lehçesi ile konuşur, ancak  Lor ‘lara bağlı değillerdir. Selçuklular tarafından Hicri 550 (Miladi:1155) yılında Türk asıllı Hüsameddin Sohli isimli bir Afşar hükümdarı tayın edildi. Bütün Loristanı  kontrolü altına aldıktan sonra  uygulamaları nedeni ile buradaki kürt aşiretleri göçe zorlandı. Başta Dıri Aşireti olmak üzere, Karendi, Cenkerdi,Bırawendi,Kecai,Seleski Arsani, Erki ve beyhi aşiretleri yurtlarını terk ederek başka bölgelere  göç ettiler. Bu göç eden aşiretler dönemin Bağdat Halifesinin  idaresine girdiler. Günümüzde ise Hakkari ve Yüksekova , İran’ın Siro Bölgesine yerleşmişlerdir.

 Aşiretin esas lideri, Siro’da oturan Cihangir Ağadır. Cihangir Ağa 28.03 2010 tarihinde vefat etmiş olup mezarı Yüksekova’daki Beşbulak (Dara) Köyündedir.

1987 yılında hazırlanan “Aşiretler Raporu” isimli çalışmada Dıri Aşireti hakkında  şu bilgiler verilmektedir; Çevresindeki başka aşiretler ile dostturlar, İsyanlara katılmışlardır, Sınırdan geçerek, İranve Irak sınırını geçerek kaçakçılık yapar ve oradaki akrabaları ile ilişkilerini sürdürürler.

 Yüksekova Esendere  ve Uludere’de yaşayanların sayısı 7.500 kişidir

Din:Müslüman(Şafii)

Dil:Kırmanç Kürtçesi

İleri Gelen Aileleri,Öner ve Diri Aileleridir.

Oturdukları yerler;

Yüksekova İlçesi; Demirkonak, Yoncalık, Akpınar, Bölük, Kısıklı, Güllüce, Güvenli ve Esendere Köyleri.

 Uludere İlçesi;Dağdibi köyünde yaşarlar. 

Derleme:Memedé Kazım   www.semskiasireti.com

Yorumlar