Xellesini, Hallesini Aşireti

Hallesini veya Xalhesıni Aşireti

Sipkan veya Sipki aşiretinin bir kolu olan Xellesini veya Hallesini aşiretinin Kökleri İran’ın Soran ile Mahabad arasındaki bölgesinden geldiği bilinir.  Ancak Xana Emerali isimli  kürt araştırmacı “Simbol u rütielé Ezidiati” isimli eserde Sipkan(sipki) aşiretinin bu günkü Türkiye topraklarına İran’dan değil de Irak’ın Musul  bölgesinden geldiğini ifade eder. Bu göçün nedenini ise 1700 ‘lü yılların başlarında cereyan eden Xezali olaylarına (Büyük yezidi katliamına) bağlamaktadır.

İranın çeşitli şehirlerine dağılıp  oralarda yaşamaları ise Osmanlı ile İran arasında cereyan eden sınır savaşları nedeni ile  İran’a kaçmalarından olmuştur.Hayderanlılar ile bölgede kargaşa çıkararak İran sınırını geçip oradaki köyleri yağmalamaları sebebi ile İran Şahı fettah Ali ile Osmanlı Sultanı II.Sultan Mahmut  1639 da imzalanan sınır antlaşmasını  yeniden gözden geçirerek tedbir amaçlı yeni maddeler eklediler. Bu maddelere göre bu aşiretlerin bu  hareketleri tekerrür etmeleri halinde çok ağır müeyyideler uygulanacağını ve sorumlularının en ağır şekilde cezalandırılacaklarını hüküm altına aldırlar. Buna rağmen bu aşiretler 1829, 1854 ve 1877 yılları arasında  Türkler ile Ruslar arasında patlak veren savaşlara iştirak ettiler ve  o dönemlerde Ruslardan yana tavır koyarak  yine boşatılan  köy ve kasabalara saldırdılar. Birinci dünya savaşı sonrasında bu bölgede yaşayan ancak hala Yezidi inancına tabi olanlar ise Erivan, Gürcistan ve talin bölgelerine  göç ettiler.

Dilleri kırmaç Kürtçesi olup şafii mezhebine bağlıdırlar.Günümüzde yoğun olarak bulundukları yerler; İran’da  xoy,maku ve Türkiyede ise;Diyadin ilçesi Satıcılar, Göğebakan, Tavla,Dayıpınar, yeşil durak köyleridir. Bu köylerde toplam nüfusları 4220 civarındadır.(Aşiretler  Raporu:1987)

Ağrı ili merkezde ise;yaşayan Xellesinilerin nüfusu 1800 kişi civarındadır. Ağırlıklı olarak Aşağı Yoldüzü,Yukarı Yoldüzü ve Ozanlar köyleridir.

Yorumlar