KOÇGİRİ AŞİRETİBazı Kürt tarihçileri Koçgiri’yi ‘Qoçgiri’olarak yazarlar. Koçgiri, Kürtçe de ‘Goçagır’ olan ve Türkçeye çevirdiğimizde büyük göç anlamına gelmektedir. İsmini Dersimden, Sivas ve Erzincan bölgesine yapılan büyük göç’ten alan aşiret, günümüze gelindiğinde Koçgiri aşireti olarak anılır. Yüzyıllarca Türklerle içiçe yada komşu olarak süren yaşamları bulunmaktadır. Bu, Türkleştirme asimilasyonuna uğramalarına ve asimile edilmelerinde en önemli etken olur. Kimi yazar veya tarihçilerin kaleminden, koçların, koyunlara bırakıldığı gün yada zamandan gelmektedir. Oysa bu iddialar gerçeği yansıtmıyor. Özellikle Cumhuriyet döneminde kasıtlı çıkarılan iddialardır. Koçgiriyi Kürtlerden koparmak, asimilasyon politikasında başarılı olmak için ortaya atıldı.
ALİ ŞİR EFENDİ VE KARISI ZARİFE HANIM Koçgiri ismi, 1239’da Horasan’dan gelerek Dersim’e oradan da 1539 yılında Kanuni Sultan Süleyman’ın bir sürgün kanunuyla Zara, İmraniye, Hafik, Refahiye, Suşehri, Kemah, Kuruçay’ya yerleştirilen Kürt Koçgiri aşiretinden gelmektedir. Mayıs 1515 yılında, Osmanlı Padişahı Yavuz Sultan Selim büyük bir Alevi (Kızılbaş) katliamı gerçekleştirir. Bu soykırımda 50 binden fazla alevi kılıçtan geçirilip öldürülür. Kalanlar ise, Çaldıran savaşı sonrasıda dağıtılıp, çeşitli bölgelere sürgüne gönderilir. Türkiye’nin batısına sürgün edilenler, yüzyıllar sonra yoğun asimilasyon sonucu, Türkleştirildiler. Sürgüne gitmeyen ve Yavuz’un hışımında kurtulabilenler, Dersim yöresindei yüse dağlarda saklandılar. Yine bu katliamdan kurtulan bazı Aleviler, tekrar Horasan’a doğru kaçtılar. Milattan sonraki (M.S) yıllarda Horasan’dan Dersim’e başlayan büyük göç ve 1539’da, Dersim’den İmranlı, Zara, Refahiye, Suşehri, Kuruçay, Gümüşakar, Boğazveren, Karacaören, Bulucan, Beypınar, Kercanis gibi kasabalara ve bunlara bağlı 340 köye yapılan ikinci göç, bu aşirete kendi ismini de veren göçler oluyordu. Büyük göçün, Kürtçe anlamı “Goça Gır”dır. Her iki göçün doğrusu, büyük sürgünlerdir. Her ikisinde de aşiretin tamamının göçü sözkonusudur. Her gidilen yerdeki yerli halk tarafından anılan isimdir. Goçagır geldi, Goçagır geliyor, Goçagır gidiyor şeklinde. Bazı Kürt tarihçileri Koçgiri’yi ‘Qoçgiri’olarak yazarlar. Koçgiri, Kürtçe de ‘Goçagır’ olan ve Türkçeye çevirdiğimizde büyük göç anlamına gelmektedir. İsmini Dersimden, Sivas ve Erzincan bölgesine yapılan büyük göç’ten alan aşiret, günümüze gelindiğinde Koçgiri aşireti olarak anılır. Yüzyıllarca Türklerle içiçe yada komşu olarak süren yaşamları bulunmaktadır. Bu, Türkleştirme asimilasyonuna uğramalarına ve asimile edilmelerinde en önemli etken olur. Kimi yazar veya tarihçilerin kaleminden, koçların, koyunlara bırakıldığı gün yada zamandan gelmektedir. Oysa bu iddialar gerçeği yansıtmıyor. Özellikle Cumhuriyet döneminde kasıtlı çıkarılan iddialardır. Koçgiriyi Kürtlerden koparmak, asimilasyon politikasında başarılı olmak için ortaya atıldı. Koçgiri, ismini koç veya koyundan almıyor. Zaten adı geçen Kürt aşireti koç veya koyunlarla pek bir alakası da yoktur. Aşiretin son bin yıllık tarihinde koyunculuk yok, ancak yoğun olarak keçi türü hayvancılık yaygındır. Küçük baş hayvancılık, atalarında kalan bir meslekti. Koçgiri’ye Türkmen’liği yakıştırmak insanlık tarihini bilmemek, yada onu bilerek çarpıtmaktır. O bölgenin en eski halkı olan Kürt’lere onlarca yıl ‘kart, kurt, Türk’ün dağdaki versiyonu’ gibi yakıştırmalar yaparak, onu ve tarihini inkar etme anlayışının bir devamıdır. Yukarıda açıkladığımız gibi, Koçgiri ismini büyük göçten alır. Ana dilleri Kürtçe olan aşiretin Kurmanci lehçesi kullandığı bir gerçek. Koçgiri’yi ‘Türkmen’ yada benzeri aslı olmayan uluslara mal etmek, yüzyıllardır sistematik işleyen asimilasyon ve bölme politikasından başka bir şey değildir. Koçgiri Türk yada Türkmen değildir, Kürt’tür. Türkmen’lerin bir zamanlar orta Asya’dan yada Horasan’dan gelmeleri, Koçgiri ile bir bağlantısı bulunmamaktadır. Bu bağlantı olsa olsa komşuluk veya halk kardeşliğidir. Anadolu gibi, Horasan’da bir çok halklara ev sahipliği yapmıştır. KAYNAK:Koçgiri kültür merkezi
ALİŞİR EFENDİ'NİN KESİK BAŞI
Kürt-Koçgiri aşiretleri grubu Elazığ, Bingöl, Tunceli (Dersim)'in iç bölgelerinden, Erzurum, Muş, Tokat, Diyarbakır, Mardin ve çevresinden Sivas ve Batı Erzincan- Malatya ve çevre yöresine göç etmiş Kürt Alevi aşiretler konfederasyonudur. Koçgiri aşireti altında toplanan kabileler, çoğunluğu Sivas'ın Zara, İmranlı, Divriği, Hafik, Kangal, Gürün yöresinde yerleşik, yer yer Tunceli de Kayseri'nin Sarız ve Develi, Adana'nın Tufanbeyli, Kahramanmaraş'ın Göksün, Erzincan'ın Refahiye, Kemah, Tokat'ın Almus,Zile, Adıyaman'ın Kahta Malatya'nın Pötürge Darende, Hekimhan ve çevresindeki köylere yayılmış, Kuzey Dersimin aksine Kürtçe-Kurmanci konuşurlar ve Mazgirt-Elazığ şivesi ile neredeyse tamamen aynıdır. Topal Osman tarafından katledilen aşirettir. Koçgiri'nin şu andaki durumu ise şöyledir:
Koçgiri Aşiretleri, Dersim Aşiretlerinin Kuzey Batı koludurKoçgiri dendiği zaman akla tek bir Kabile değil, bu yöreye yerleşmiş birçok Kabile gelir. Koçgiri Yöresine yüzyıllar önce Dersim (Mameki), Elazığ, Bingöl, Diyarbakır, Erzurum, Muş ve çevresinden göç eden kabileler bu ad altında birleşerek bir konfederasyon oluşturmuşlardır. Bölgeye sonradan gelen kabileler ise bu Konfederasyona katılmamışlardır. Koçgiri aşiretleri özel günleri
Düzeltme/Ekleme -Rojiya Xızır / Rojiya Xızır-Eylaz (Hızır Orucu, Hızır-İlyas Orucu)= 1,3,5,7 gün süreli tutulan bir oruçtur. Kaç gün tutulacağına kşi karar verir. Oruç bitiminde bayram kutlaması yapılır. -Rojiya Dewdudu İmaman / Rojiya Marrem (Oniki İmam Orucu/Muharrem Orucu)= Ay (Hicri) takvimine göre, Muharrem ayında tutulan oruçtur. Şiiler 10 gün, Alevi kesim ise 12 gün oruç tutar. -Gağand = Ermeni geleneğinde de olan bir oruçtur. Oruç sonrası kutlama yapılır. Çok özet anlatmaya çalıştım. İskender YILDIZ Kahramanmaraş Göksun Keklikoluk Köyü www.keklikoluk.org ve http://iskenderyildiz46.sitemynet.com/Keklikoluk/ gağand bayramı(şenlik)! Koçgiri İsyanıAna madde: Koçgiri İsyanı Mart 1921'de, aşiret reisleri Alişer ve Haydar Bey'lerin desteğiyle Sivas'da başlayan ve Tokat'ta devam eden Koçgiri İsyanı, 11 Nisan 1921 tarihinde Türkiye Hükümeti tarafından uygulanan bastırma hareketi ile kısa sürede son buldu. İsyan, Nurettin Paşa ve Topal Osman yönetimindeki Abazıkalı Giresun Gönüllü alayları tarafından şiddetli bir şekilde bastırılmış. Opersasyon sonrası meclisteki vekkilerin tartışmalarına göre 180 ile 210 arası koçgiri köyü ve mezrası insanlarıyla birlikte imha edilmiştir. [1] Koçgiri Aşiretinin Kabileleri
Koçgiri Aşireti ve Bölgede Kimlik Tanımlamaları
Koçgiri Aşiretleri ve DilleriKoçgiri aşireti ve çevresindeki diğer Kurmanç kökenli Alevi aşiretler, güney Tunceliden gelmelerinden dolayı Tunceli, Elazığ, Bingöl çevresindeki Kurmanciyi kullanırlar. Kelime dağarcığı ve fonetiği hemen hemen Tunceli, Maraş, Malatya, Bingöl Kurmancisi ile aynıdır. Koçgirililer standart Kurmanciye göre daha sade ama sert bir ağız kullanırlar. Arabik fonetik Koçgiri Kürtçesine etki edememiştir. Koçgiri yöresinde J sesi çoğu zaman Z ve C seslerine dönüşür ve tüm köylerde aynıdır. Ez jî (Ben de) sözcüğü ve takısı bu bölge de Ez cî ve Ez zî olarak telafuz edilir çoğu zaman.Koçgiri Kürtçesi ile Standart Kurmanci arasındaki birtakım farklara göz atalım;
J-Z-C Seslerinin Koçgiride Sürekli Birbirleri İle Yer Yeğiştirmesi ve Standart Kurmancî
Koçgiride Özneler ve Standart Kurmanci
Koçgiride Üçünü Tekil Şahıs ve Standart Kurmanci
Bölgedeki Aşiretler ve Dilleri240 üzerinde köy Kurmanci konuşur ve Alevidirler, 25 kadar köy ve mezra ise Zazaca konuşur ve onlar da Alevidirler.
KYer Adları ve Kutsal Değerler
Yemekler
Özel Günleri
Türküler ve Deyişler
Halk OyunlarıBölgede 20'nin üzerinde halk oyunu çeşidi vardır. Bunlardan bazıları;
Ayrıca bakınız
Koçgiri'de dil= Günlük yaşam dili Koçgiri Kürtçesi Kürtçe grubunda değerlendirilen lehçe ve ağızlar içinde, çok açık ve vurgulu sesleri ile farklı ve zengin bir ses yapısına sahiptir. Ekleme: İskender YILDIZ - Bakınız: http://iskenderyildiz46.sitemynet.com/Keklikoluk/ Kahramanmaraş Göksun Keklikoluk Köyü Kaynaklar
kaynak:vikipedia Not:Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir. Yazılan yorumlardan www.semskiasireti.com hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz... | |
31069 kez okundu | |
Yorumlar | |
10/03/2023 22:56 Selam. Ben İzol aşiretindenim. Kurmanc aşiretiz, Zaza değiliz. Diyarbakır, Urfa, Bingöl, Malatya, Elazığ, Tunceli illerindeki aşiret mensupları Kurmancca konuşuyor. Koçgiri çoğunlukla Mazgirt, Karakoçan bölgesinden giden Kurmanc İzollardır. Sivas şehrinde bir aşiret kendi kendine Kurmanclaşmaz. Misafir - Kurmanc İzol 09/12/2022 20:27 Biji kocgiri u izoliyan biji alawiyan✌🏻✌🏻 Misafir - Kocgiriyan 18/09/2022 15:05 Koçgiri kurtlesmis ise İzol da kürtlesmis bir aşirettir
Ayrıca İzol çoğu yerde Zazaki konuşur Kurmanci değil Misafir - Koçgiri Koçgri köyünde koçgri olmayanlar 20/04/2021 18:09 Biz koçgri köyünde yaşayan ama koçgri olmayan bir aileyiz babaannem koçgri sadece. Peki biz nasıl koçgriler arasında yer aldık ve bizim etnik kökenimiz nedir? Misafir - Sivas Aşiretler 28/06/2019 13:57 Yazdığınız çoğu şey Aleviliği kirletmek için yazılmıştır. Alevîlik ne derseniz diyin bir Türkmen inancıdır. Şaman geleneğinin İslam ile kaynaştırılmasıdır. Bir çok örnek verebilirim. Yazdığınız çoğu Kürt aşireti de yanlıştır. Özellikle Cihanbeyli (Canbeğ) Kangal'da yer alan kürtleşmiş bir Türkmen aşiretidir. Osmanlı kaynaklarında da Türkmen olarak geçer. Misafir - Gerçek Tarih Koçgiri Aşıreti'nin Aslı 03/04/2016 04:02 Güsl bir çalışma. Yalnız Koçgiri aşiretinin aslı Horasan'dan gelen bir Türk boyudur.
Kürtçüler doğudaki her aşireti kürt sayarlar. Zazalar Cengiz Han önünden
kaçarak gelen Celaleddin Harzemşah'ın peşine takılan Türkmen boylarıdır.
Kürtler arasında kaldıkları için kendilerine kürt diyenler vardır. Bunun
delili de aşiret adlarıdır. Herkes bilir ki Karakoyunlular, Akkoyunlular,
Karakeçililer Türk'tür. Peki Koçgiriler nedir?.. Ortaasya'da hâlâ koça
"koçgır" denir. Bundan da anlaşılacağı gibi, "koçgırî" koçlu demektir.
yani koyunlu, keçili gibi Türk aşiret adıdır. Zaten yörede bir de Koçuşağı
aşireti vardır. Koçgiri isyanı, dağlık bölge halkının başına buyruk
davranmak istemesinden çıkmış, kürt isyancılarla birlikte hareket etmeleri
başlarına belâ olmuştur. Misafir - Umut Ülke |
