Ayşe Şan, ( Eyşana Eli) 
1938 yılında Diyarbakırda dünyaya gelen  ve bir dengbejin kızı olan Şan, Diyarbakır, Antep, İstanbul, Almanya, Bağdat ve İzmir'de yaşadı Radyolarda, konserlerde ve kasetlerde Türkçe ve Kürtçe şarkılar söyleyerek ünlendi Annesi dışında ailenin müzikle ilgilenmesine karşı çıkması nedeniyle doğduğu şehre dönemedi Almanya'da kaybettiği bir çocuğundan sonra üç çocuk sahibi daha oldu Kanser nedeniyle hayatını kaybetti

Baba evinde kurulan dengbêj divanlariyla yasama gözlerini açan Ayse San, Babasinin denjbêj olmasi nedeniyle küçük yasta müzikle tanismis, müzik hayatina Diyarbakir’da kadin cemaatlerinde ilahiler söyleyerek baslamistir. Eysana Kurd, Eyse Xan, Eysana Eli olarak’ta taninan sanatçi, Qederê ve Dayikê gibi unutulmaz sarkilara imza atan kisidir. Dokuz yasinda babasini yitiren San, Yasadigi toplumda kadinlarin sarki söylemesinin günah olarak görülmesinden dolayi, maruz kaldigi feodal baskilara dayanamayip genç yasta Diyarbakir’dan ayrilarak Antep’e gider.

Antep’te sanat yasamina ilk ciddi adimi atan Ayse San, Kürtçenin yasak olmasi nedeniyle radyoda Iki yil boyunca Türkçe sarkilar söyler. 

1963 yilinda ekonomik sikintilar nedeniyle sanatin merkezi olarak gördügü Istanbul’un yolunu tutar.
Istanbul’da Kürtçe ve Türkçe konserler verir. ‘Ez Xezalim’ adli parçasiyla ünlenir, daha sonra çikardigi Kürtçe-Türkçe ilk kaseti, onun taninmasina saglar. Ancak Ayse San’in taninmasi, onun üzerindeki baskilari azaltmak bir yana, bilakis artirir. Kürtçe müzigin yasak oldugu bu yillarda baskilara daha fazla dayanamayan San, Türkiye’yi terk ederek Almanya’ya gider. Burada sanat ve yasam mücadelesini sürdürmeye çalisirken 18 aylik kizi Sahnaz’i yitirir. Direndigi baskilara bir de duygu dünyasindaki bu büyük yikim eklenir. (San’in dillere destan `Qederê` adli parçasi bu yillarda yazilir ve söylenir.)
Bir süre burada yasadiktan sonra sartlarin uygun hale geldigini düsünüp Almanya’dan Istanbul’a geri döner. Fakat Istanbul’da yasami umdugu gibi iyi gitmez. Artik üç çocuk sahibi bir anne olan San bu kez, söyledigi sarkilar nedeniyle baski ve tehditler ile karsilasir. Çocuklarinin da bu durumda kendisini yalniz birakmasi üzerine 1979 yilinda Bagdat’in yolunu tutar.

Bagdat’in Sesi Radyosu’nda Eysana Eli adiyla sesini duyurmaya baslar. Dönemin Hewler Valisi’nin daveti üzerine Hewler’e giden San bir çok konser verir. Burada bir çok sanatçiyla tanisma firsati bulur.Ayse San’in hayatindan etkilenen sanatçi Cizrawi, ‘Le le le waye, Eysane le waye, çav biçuke le waye..’ gibi Ayse San’nin askini dilendiren sarkilar seslendirir.

Ayse San, kardes ve akrabalarinin ölüm tehditleri yüzünden dogdugu, hayatinin ilk yillarini geçirdigi ve çok sevdigini her firsatta dile getirdigi Diyarbakir’a bir daha gidemez. Sadece annesinin ona sahip çikmasi, sevdigi sehre gitmesi için yeterli olmaz.

Kendi hayatinda tanik oldugu yalnizlik ve baskiyi sarkilarinda dillendiren Ayse San, yine de bütün acilarini vakur bir sekilde karsilamanin yaninda, Ezilmisligin üstünü örten perdenin arkasini gören, bilinçli bir sanatçi olarak; Ezilmisligin kendisiyle beraber büyük aci ve keder getirdigini söyler.
Ayse San’in aci ve keder dolu yasamina kanser hastaligi eklenir.Ölümünden önce son kez kizini görmek isteyen anneye akrabalari izin vermedigi gibi, annesinin mezarini bile bir kez olsun ziyaret etmesine izin verilmez. Bu olay Ayse San’in hayatinda büyük bir yara açar. Ayse San, bu acisini, müzik duygusunda derin izler birakan bu olay sonucunda ‘Dayike’ sarkisiyla dillendirir. Bir dönemin bütün gençlerini etkileyerek o dönemin efsanesi haline gelmistir.
Zorluklarla dolu olan hayati gurbet elde tek basina mücadele ve sikintilarla geçmistir.
Ayse San 18 Aralik 1996 yilinda Izmir’de kanser hastaligina yenik düserek, yasamini yitirerek aramizdan ayrildi.