![]()
Tarih Dede
tarihdede@semskiasireti.com
OSMANLI DÖNEMİNDE DEVLETE HİZMET EDEN ÜNLÜ KÜRT DİPLOMAT , VALİ VE BÜYÜK ŞAHSİYETLER
18/01/2012
..
Tarih boyunca kalıcı bir devlet kurma şansı bulamayan veya bu şansı engellenen kürtler, gerek osmanlıdan önce ve gerekse Osmanlı döneminde çok önemli görevlerde bulunmuşlardır, Kürdistan toprakları çok önemli Kürt Paşa, diplomat ve valiler yetiştirmiştir. İşte Bilinmeyen Diyarbekir sitesinin katkıları ile Osmanlıya hizmet vermiş önemli şahsiyetlerden bir kesit. Güneydoğu
halkı Türklerin Anadolya gelişinden İstiklal savaşına kadar er olarak
da paşa olarak da Osmanlının yanında yer almıştır. MUHAMMED ZEKİ EMİN BEG
Tanınmış bir Osmanlı subayı ve kürdologdur. 1880 yılında Güney Kürdistanın Süleymaniye şehrinde dünyaya gelmiştir. Babasında gördüğü yakın ilgi nedeni ile özel ve kaliteli bir eğitim aldıktan sonra Süleymaniye'de Askeri Rüştiye'yi Bağdat'ta ve askeri İdadiyi'de İstanbulda harp Akademisini bitirdikten sonra Yüksek Harp Akademisinide birincilikle bitirmiştir. Osmanlı ordusun'da bir çok önemli görevlerde bulunmuş ve çeşitli savaşlara katılarak madalyalar almıştır. Muhammed Zeki Emin Bey'in Osmanlı Devletindeki son görev yeri İstanbuldaki Harp Tarihi dairesidir. Aynı zamanda kürtler hakkında B.O A (büyük Osmanlı arşivlerinin tamamını inceleyerek bilgiler edinmiştir.) 23 Temmuz 1923 yılında buradaki görevinden ayrılarak Bağdat'a gitmiş ve 1924 yılından itibaren'de Bağdat Harp Okulunda ders vermeye başlamıştır. 1925'ten sonra Irak Hükümetinde İskan ve Ulaştırma Bakanlığı ile Eğitim Bakanlığında bulunmuştur. Daha sonra Milli Savunma Bakanlığı yapmış, Nur Said Paşa Hükümetlerinde Ulaştırma ve Ekonomi bakanlığı yapmıştır. Osmanlı Devletinde subay olarak görev yaptığı sıralarda daha çok askeri Harp tarihini ilgilendiren kitaplar yazıyordu. Irakta bulunduğu sırada ise; Xulasayeki Tarixe Kurd u kurdistan, Muhasebeyé Niyabed, Tarix-i Süleymaniye, dü Teqelay Bésud, ve Meşahir-ül Ekrad(2 cilt) isimli eserleri yazmıştır. Muhammed Emin Zeki Bey 1948 yılında Süleymaniyede vefat etmiş olup mezarı bu şehirdedir. BEDİRHAN BEY: Erdelani Sultan Ali'nin torunu, Teymur Hanı'ın oğludur.Bu şerefli ailenin ailenin bireylerinden Bedirhan Bey Hicri:988(Miladi:1580) yılında Osmanlı Devleti Tarafından Şehribazar hükümdarlığına atanmıştır ve uzun yıllar Osmanlıda yüksek mamaklarda bulunmuştur. TACEDDİN-İ KURDİ Osmanlı sultanı Orhan Gazi döneminde yaşamıştır. Dönemin en büyük alimlerinden biri olması nedeniyle Orhan Gazi kendisine çok saygı gösterirdi. Orhan Gazinin sadrazamlığınıda yapan bu zat Mevlana Taceddin-i Kurdi olarakta bilinir.Metali sahibi büyük alim El EMEVİ' ile büyük Türk âlim ve mütefekkirlerinden Şerafeddin Davud-u Kayseri ile Siraceddin Umuri'den ilim dersi aldı.Akli ve nakli bilimlerinde dönemin en önemli düşünürleri arasında yer aldı. Sultan Orhan Gazi tarafından 1330 yılında kurulan ünlü İznik Medresesine atandı. Bu medresede Osmanlılar dahil büyük alimler yetiştirmiştir. Osmanlı paşası Çandarlı Halil Paşa ile Şeyh Edebalinin kayın pederidir. Mezarının Evliyalar diyarı Bursa'da olduğu tahmin ediliyor. TİMUR PAŞA Şehrizor'un muhafızlığındaki başarısı nedeni ile Osmanlı tarafından Van muhafızlığına atanmıştır. miladi:1782 yılında bakan rütbesi ile Erzuruma Vali olarak görevlendirildi. Buradan Musul'a Musul'dan da Kerman'a gönderildi. Miladi 1790 yılında vefat etti. (Kaynak:Sicil_i Osmaniye) ABDULHAMİT PAŞA Vanlı Hacı Mustafa Paşanın akrabalarından Ahmet el Kurdinin oğlu olan Abdulhamit Paşa 17.yüz yılda Osmanlı devletinin ünlü kişileri arasında yer aldı.Devlet yönetiminde önemli görevlerde bulundu. En son Van Valiliğine atandı. bu görevi 2 yıl sürdürdükten sonra 1885 yılında vefat etti. (Fi abdi sahibi, sicil-Osmaniye) Eğil beyi Lala Bey Şah İsmail 1507’de Diyarbakırı istila ettiği zaman ona itaat etmedi.Eğil kalesi kendisinden alındı Mansur’a verildi.Çaldıran savaşından sonra Eğil kendisine geri verildi. Haydar bey: Saruhan bey Şems bey Abdullah Musiyb paşa Baban Abdullah paşa Abdullah efendi Abdullah paşa Abdurrahman Paşa el-Yusuf Abdülhamit paşa Abdülhakim bey M.1840 yılında Süleymaniyede doğdu.Meşhur Mithat paşanın yaveri oldu.Albay olduktan sonra emekli oldu
Abdurrahman paşa el-Celili Abdurrahman paşa Babanlı Osman paşa Budak Bey:. Bahaeddin Bey Çebecibaşı Muhammet ağa Erselan paşa Emire Bey Emire Paşa Emir Mahmut Emir Şemseddin Emin Fevzi Bey Emin Yümni Bey Enver Muhammed efendi Essultan Ahmet: Hizan’ın tanınmış ailesine mensup Emir Davud’un oğludur.Kanuni himayesine girdiKnauni bir fermanla ona imaretlerinin hükümdarlığını ve elhakimiyet ünvanını verdi Eyup Bey Hizanlıdır.Kanuni zamanında İspayuert emirliğine atandı.İmaretini 20 yıl yönetti
Ferihşah bey Hacı Tevfik bey Hasan Paşa Hasan Bey Hasan Bey Helo paşa Şamda oturan bir kürt ailesinin başkanıydı.Bir çok illerde kaymakamlık ayptı.Bir süre sonra Suriye valisi atandı.M.1877’de Mirmiran ve beylerbeyi rütbesiyle Hac emiri oldu.Oğlu II.Abdülhamit döneminde ikinci başkatip olan Ahmet İzzet paşadır.
Hüseyin Han Hüseyin Han Hüseyin Bekcan Palu emiri Cimşit’in oğludur.Babasından sonra Kanuninin fermanıyla Palu emiri oldu.
Haydar bey Han Muhammed Emirhan oğlu Şemseddinin oğludur.Osmanlı devletinin himayesine girdi.Sultan Süğleyman tarafından kendisine Akçakale imaretinin fermanı verildi ve maaşa bağlandı Hayrettin bey Malatyalı Hayrettin bey,Sultan II.Selimin hükümdarlığı sırasında İranla yapılan Erzurum savaşında şehit oldu. İbrahim Paşa II.Sultan Mustafa zamanında Pekiççi ağası mertebesine ulaştı.Kıbrıs mutasarrıflığı yaparken mirmiran rütbesiyle Şehrisor’a atandı.Buradan da Maraş mutasrrıfı moldu.Burada birkaç yıl kaldıktan sonra İranlılar tarafından yakılan Bağdat’ın imarı için gönderildi.Diyarbakır valisi oldu.Bu görevinden sonra bakanlık rütbesine ulaştı.M.1728 yılında Bağdat valisi Ahmet paşaya yardım etmek amacıyla bir ordu ile Tebrize gönderildi.Buradan tekrar Diyarbakıra geri döndü.M.1756 yılında I.Sultan Mahmut döneminde Trabzon valisi oldu.
İbrahim paşa İbrahim paşa Malatyalı olan İbrahim paşa,yeniçeri ocağında büyüdü.M.1745 yılında yeniçeri reisioldu.M.1747’de ise Aydın mutasarrıfı ,buradan da Malatya mutasarrıfı oldu.M.1748 yılında Bağdat kalesini restore etti.Aynı yıl Belgrad muhafızı oldu.M.1758’de vefat etti.Oğlu Raif paşa ve torunu İbrahim İsmet bey Osmanlı devletinde tanınmış kişilerdir.
İbrahim Teymur paşa İsmet efendi Kak Ahmet el-Şeyh Kasım Bey el-Ekini Kubat Bey Kürt Uzun Mahmut paşa Osmanlı ordusunda general rütbesine yükseldi.Vezir olduktan sonra Yemen valiliğine atandı.Sonra Diyarbakır ve Cidde valiliğini yaptı.M.1858’de vefat etti.
Mela Kasım el kürdi Melik Halil Mirza Muhammed paşa el-Kürdi M.1716’da Erzurum valisi,daha sonra Avzi ve Hotin kalelerinin muhafızlığını yaptı.Bu görevden sonra Selanik,Sivas,Kandiyeye vali oldu.M.1726’da Safiye sultanla evlendi.M.1727’de vefat etti.
Muhammed paşa Muhammed paşa el-Vani Van’lıdır.1701’de Bosna’ya vezir rütbesiyle vali olarak atandı.Daha sonra Selanik valisi oldu.Rumelide imar işlerinden sorumlu olarak görev yaptı.Ardından Rumeli valisi oldu.Buradan da Mura valiliğine atandı.M.1711’de vefat etti.
Muhammed paşa Muhammed paşa el Gorani Murat bey Murat paşa Mustafa paşa el-Reşvani Urfa ve Birecik dolaylarındaki Reşa aşiretine mensuptur.Osmanlı devletinde bir çok idari makamda bulundu.M.1599’da kendisine beylerbeyi rütbesi verildi.M.1619’da Şama vali olarak atandı.
Mustafa Efendi Akif Mustafa paşa Mustafa Zihni paşa Müşir İsmail Hakkı paşa Nasır bey Nurs efendi Osman paşa el-Caf Osman paşa Musul vilayetinin jandarma komutanlığı görevinde bulundu.Daha sonra Akdeniz üzerindeki Cezayir vilayetinin merkezi olan Rads’te,buradan da aynı görevle Bağdata gitti.Burada 3 yıl çalıştıktan sonra vefat etti Osman paşa Padişahın özel birliklerinde liva rütbesinde görev yaptı.M.1846’da general rütbesine yükseldi,özel kalem müdürü oldu.M.1863’de emekli oldu,6 yıl sonra Üsküdarda vefat etti ve buraya gömüldü
Osman paşa el-Kürdi Ömer paşa rüşvanzade Ömer Efendi el-Amedi Ömer paşa el kürdi Ömert efendi Peyke bey Rüstem bey Resul paşa Sait paşa Saruhan bey Kardeşi Süleyman beyin ölümünden sonra II.Selim tarafından Sason emiri oldu.Osmanlı devletine 5 yıl hizmet etmesinin karşılığı olarak imaretinin hükümdarlığı kendisine veridi.M.1578’de Çaldıran savaşı sırasında şehit düştü.
Seyit Ömer paşa Rüşvanzade Sunullah Mustafa efendi İmadiyeli Cefer efendinin oğludur.Bursa ve Edirnede kadılık yaptı.M.1592 yılında İstanbulda bilginlerin makamına ulaştı.Anadolu,ardından da Rumeli askeri kadılığına atandı.M.1599’da şeyhülislam oldu. Seyyid Taha 1853'te Kırım Savaşı patlak verince, Şemdinlili (Büyük) Seyyid Taha, Dağıstan'daki Şeyh Şamil ile birlikte Ruslar'a karşı cihad ilan etti.
Sultan Hüseyin Sultan Hüseyin Şah Velet’in torunu,Ali beyin de oğludur.Kulp ve Silvan imaretine hükmeden Süleymaniye imaretine mensuptur.Babası öldükten sonra M.1572’de Yavuz’un fermanıyla emir oldu.Başbakan Osman paşa ile birlikte Tebriz seferine katıldı.M.1585 yılında katıldığı bir savaşta Tebrizde şehit düştü.
Şibli Paşa Şeref bey Şeref bey Şeref bey Şerefhan Sultan III.Murad’ın yanına geçmiş,kendisine Bitlisin hakimiyet fermanını gönderdi.1578 yılında Muş livası da kendisine bağlandı.
Şerifpaşa Şerif Kürdi Şükrü Bey Kanuninin Belgrat seferine katıldı .Kanuninin zamanında ölen Şükrü bey,Sultan Selimin fütühatlarını ve kendi şiirlerini büyük bir kitapta toplandı. Şems bey Kürdi Şems bey adıyla ünlüydü.Ahmet beyin oğlu ve İtaki imaretinin emiriydi.Çaldıran savaşından sonra Osmanlı devletinin himayesine girerek Tercil kalesini ele geçirdi Şuri Hasan efendi Diyarbakırlı Şuri Hasan yeniçeri sınıfına mensuptu.Dönemin şairleri arasında yeraldı.M.1605 yılında öldü%2 |
Yorumlar |
Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın |
Yazarın diğer yazıları |
İRAN KÜRDİSTANINDAKİ CELALİLERİN YÜREK BURKAN DRAMI - 25/11/2013 |
tarihin sayfalarına geçen kara lekelerden biri olan Celalilerin bu dramının etkilerini hala gideremeyen aileler vardır. Ancak Selahaddin-i Eyyubinin süvari birliklerini oluşturan tarihin bu kahraman aşireti inanç ve azimleri sayesinde bu yaraların |
Nakşibendi Tarikatını Anadolu'ya getiren Ünlü Kürt Düşünürü Mevlana Halid-i Kürdi - 14/05/2013 |
Nakşibendi Tarikatını Anadolu'ya getiren Ünlü Kürt Düşünür Mevlana Halid-i Kürdi |
MERVANİ KÜRT DEVLETİNİN İLK KURUCUSU EBU ABDULLAH EL SÜLEYMAN BİN DOSTIK’IN TRAJİK HAYATI - 30/01/2013 |
MERVANİ KÜRT DEVLETİNİN İLK KURUCUSU EBU ABDULLAH EL SÜLEYMAN BİN DOSTIK’IN TRAJİK HAYATI |
LOZAN ATLAŞMASININ KÜRTLERE KAYBETTİRDİKLERİ VE GÜNÜMÜZE YANSIYAN SANCILARI - 03/12/2012 |
LOZAN ATLAŞMASININ KÜRTLERE KAYBETTİRDİKLERİ VE GÜNÜMÜZE YANSIYAN SANCILARI |
ÇALDIRAN SAVAŞINA FİİLEN KATILMIŞ BAĞIMSIZ KÜRT BEYLİK - AŞİRETLERİ VE AKİBETLERİ - 13/09/2012 |
ÇALDIRAN SAVAŞINA FİİLEN KATILMIŞ BAĞIMSIZ KÜRT BEYLİK VE AŞİRETLERİ |
FATİH SULTAN MEHMET'İN HOCASI MELA ŞEMSEDDİN (ŞEHRESORLU ÜNLÜ KÜRT MOLA GORANİ) HAKKINDA - 27/03/2012 |
FATİH SULTAN MEHMETDİN HOCASI MELA ŞEMSEDİN (şEHRESORLU ÜNLÜ KÜRT MOLA GORANİ) |
ŞEMSKANLILAR İLE BRUKANLILARIN TARİHİ SERÜVENLERİ ARASINDAKİ İLGİNÇ BENZERLİKLER - 24/02/2012 |
ŞEMSKANLILAR İLE BRUKANLILARIN TARİHİ SERÜVENLERİ ARASINDAKİ İLGİNÇ BENZERLİKLER |
TANIKLARIN ANLATIMIYLA ZİLAN DERESİ KATLİAMI - 22/11/2011 |
TANIKLARIN ANLATIMIYLA ZİLAN DERESİ KATLİAMI |
1.DÜNYA SAVAŞININ ARDINDAN YABANCI GÖZÜ İLE TÜRKLERİN KÜRTLERE BAKIŞ POLİTİKALARI - 02/11/2011 |
1.DÜNYA SAVAŞININ ARDINDAN YABANCI GÖZÜ İLE TÜRKLERİN KÜRTLERE BAKIŞ POLİTİKALARI |
![]() |