![]()
MEMEDÊ KAZIM
semskiasireti@gmail.com
OSMANLI DEVLETİ İLE SÖMÜRGECİ AVRUPANIN MENFAAT İLİŞKİLERİNİN KÜRTLER ÜZERİNDEKİ OLUMSUZ ETKİLERİ
23/01/2012 19.Asırda Kürd coğrafyasında meydana gelen olayları kavrayabilmek için Osmanlı devletinin siyasi yapısına ve Avrupa devletlerinin bölge üzerinde çıkarlarını iyi okumak lazım.Bu asrın başlarında , özellikle Hindistan’dan gelen ticari malların getirisi İngilizlerin başını döndürüyordu. Zaten sömürgecilik zihniyeti ile olaya bakan İngilizler, bu malları tekellerine geçirmek için öncelikle İpek yolu kervan yollarını ellerine geçirerek sömürgecilikte hakim oldukları Basra körfezine çevirdiler. Böylece İngilizler Ticari güçlerini yoğunlaştırdıkları Basra’dan Mezopotamya ve Kürdistan bölgeleri ile direkt olarak ilişkiye geçtiler. Bu durum diğer sömürgeci Avrupa ülkelerinden Ruslar ve Fransızlarında iştahını kabarttı. Akabinde bu ülkelerde ticari ilişkilere girerek, bu rant pastasının etrafında çöreklendiler. Hindistan’dan gelen bu Kervan yolunun Kürd coğrafyasından Basra’ya oradan da Avrupalıların sömürgecilikte egemen oldukları coğrafyaya kaydırılması demek Kürd coğrafyasında yaşayanların bu nimetten yoksun kalması anlamına geliyordu. Osmanlı devleti üzerinde oldukça etkili olan Avrupa devletlerinin temel isteği, Osmanlı Devletinin kendi kontrolleri altında tarihsel sürecine devam etmesiydi. Bu durum onların çıkarlarına daha uygundu. Çünkü Hindistan ticaret yolu üzerindeki topraklara hakim olan zayıf bir Osmanlı yönetimi, sömürgeciler için oldukça cazip bir durumdu. Ayrıca Osmanlı devleti yönetiminde, Otonom halde yaşamlarını sürdüren kürd’ler her an osmanlıdan ayrılıp bağımsız bir konuma geçmeleri muhtemeldi. Bu durum sömürgeci Avrupalıların sömürge politikalarına ters bir durum doğurabilirdi. Kürdistan bölgesinin yer altı ve yer üstü zenginlikleri’de , İngiltere, Fransa,Almanya, Rusya ve Amerika’nın bölge ile ilgili hassasiyetlerini arttırdığı gibi iştahları’ nıda kabartıyordu. Osmanlı yönetimi üzerinde geniş bir etkiye sahip olan Avrupa devletleri ve Amerika bölgede gelişen siyasi ve toplumsal olaylarda direkt söz sahibi oldular. Çoğu zamanda istekleri doğrultusunda Osmanlı yönetimini yönlendirdiler. Bu ticari ilişkilerin Avrupalıların veya Osmanlı tebaası altında olan diğer gayrimüslimlerin eline geçmesi ile beraber bunların yöredeki etkinlikleride artmaya başladı. Avrupa ve Amerikan misyonerleri sayesinde bölgeyi daha yakından tanıma fırsatı buldular. Bu sonuçla bölgede yaşayan ve her zaman Avrupalıların ilgilerini çekmiş olan Gayrimüslim halklarla ilişkiler bu devirden sonra gelişmeye başladı. Bölge genelinde Müslüman Kürdler başta olmak üzere, Ermeni, Asuri, Keldani ve Süryani halkları önemli bir nüfus oranını teşkil etmektedir. Ancak bölgenin geneline bakacak olursan Müslüman kürd’ler sayıca tartışmasız en fazla olan halktır. Tüm bu karmaşık durumların içinde Sultan II. Mahmud’un batılı yandaşı olması Avrupalıların buradaki faaliyetlerinin daha etkin hale gelmesine vesile olması Kürd bey ve aşiretlerinin rahatsız olmalarına neden oldu. Zaten 19. Asırda II Mahmut ‘un bu çalışmaları Kürdlerle Osmalı devleti arasındaki olayların başlamasının fitilini ateşlemeye yetmişti. Osmanlının bu merkezileştirme çabaları, Kürdleri bu dönemde çileden çıkarmıştır. Çıkan olaylar neticesinde , Yavuz Sultan Selim ile Kanuni Sultan Süleyman devrinde Kürdler ile yapılan bütün anlaşmalar tek taraflı fesh edilmiştir. Bundan sonrada Sömürgeci Avrupa devletlerinin Osmanlı coğrafyası ve özellikle Ortadoğu ile Kürdistan üzerindeki gittikçe artan egemenlikleri ve bunun sonucu olarak değişen dengeler, Osmanlının Kürd politikasının değişmesine neden olmuştur. Böylece Kürd beylikleri ile Osmanlı devleti arasında çaldıran Savaşı öncesinde İdris-i Bidlisi’nin çabaları ile imzalanan tarihsel itifak son bulmuştur. |
Yorumlar |
Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın |
Yazarın diğer yazıları |
Darbeler ve Halkın İradesi - 19/07/2016 |
Darbeleri tarihe gömelim |
DIMDIM KALESİNİN SAVUNMASINDA MUHTEŞEM BİR KAHRAMAN:EMİRHAN BRADOST - 20/11/2014 |
Kürtler bir yıl bu kaleyi savundular. Sonunda savunmadan vazgeçip kaleden dışarı çıktılar. Kaleyi kuşatmaya alan orduyla şiddetli bir çatışmaya girip, sonuna kadar savaştılar |
Kürtler ile Diğer Müslümanlara yapılan Ermeni Katliamlarında Emperyalistlerin Rolü - 15/03/2014 |
Müslüman halkın evlerini ateşe verme, mallarını gasp etme, yağmalama, cami, medrese, tekke ve mektepleri yakma şeklinde gerçekleşen olaylarda,Rusların Ermenilere yardımı yanında Müslüman halkın kafalarını kılıç ile kesme, kızların namuslarını talan |
Dünyanın kaderini değiştiren Derin Yahudi gücü: Rothschild ailesi ve İsrail - 21/07/2013 |
Dünyanın kaderini değiştiren Derin Yahudi gücü:Rothschild ailesi ve İsrail |
Zerife Xatun Olayı ve Mala Kok Ağa ile Müslüman Kürtlerin Kanlı çatışmaları - 09/04/2013 |
Bu kültür içinde günümüzde hala anlatılan Çoban Ağa hikayesi Mala Kok Axa ve Zerife Xatun meselesi oldukça ilginç olaylar içermekteydi. |
2.Adulhamit'in Aşiret Mekteplerini Kurma Amacı ve Bu Okuldan Yetişen Ünlü Kürtler - 04/02/2013 |
2.Adulhamit'in Aşiret Mekteplerini Kurma Amacı ve Bu Okuldan Yetişen Ünlü Kürtler |
AĞRI İSYANINDA ALİCAN İLE SEYİTXANÊ KERR'İN ÇABALARI VE AKİBETLERİ - 02/01/2013 |
AĞRI İSYANINDA ALİCAN İLE SEYİTXANÊ KERR'İN ÇABALARI VE AKİBETLERİ |
MODERN ASİMİLASYON VE ELDEN GİDEN KÜRT GENÇLİĞİ - 04/11/2012 |
MODERN ASİMİLASYON VE ELDEN GİDEN KÜRT GENÇLİĞİ |
STALİN’İN SÜRGÜNE GÖNDERDİĞİ KÜRTLERİN ACILARI VE YOLDA ÖLEN 50.000 KÜRDÜN TRAJİK HİKAYESİ - 29/09/2012 |
1936-1946 YILLARINDA STALİN’İN SÜRGÜNE GÖNDERDİĞİ YÜZ BİNLERCE KÜRDÜN ACILARI VE HAYATINI KAYB EDEN 50.000 KİŞİNİN TRAJİK HİKAYESİ |
![]() |