Xaldiler veya namı diğer Urartular M.Ö 9. Yüz Yılda Van Gölü çevresinde uygarlık kurmuş bir  devlet olup, kesin olarak nereden geldikleri bilinmemekle beraber,  küçük  asyanın doğusundan  Van gölü çevresine geldikleri rivayet edilmektedir. Asur kıralı 2. Sargon ile sık sık savaşan Urartular sınırlarını Kuzeyde Kafkasya ‘da ki Gökçe gölü ve Alesandropol  kentine Batıda Fırat nehrine güneyde Rewanduza , Suriye ve Mısır yakınlarına ve doğuda Urmiye gölünü kapsamak üzere iran  içlerine kadar genişletmişlerdir. Başkentleri Tuşpa (Bu günkü Van Şehri) ‘dir. Bu kentimizin M.Ö.840 yılında Urartu (Xaldi) kıralı 1. Sarduris tarafından kurulduğu sanılıyor. En parlak dönemini Sarduris  zamanında yakalayan Xalidiler, Asurlularla sürekli savaş halinde olup, Asurluların üzerine akınlar düzeniliyordu.  Kral Minvas zamanında tam 14 büyük savaş kazandılar. Asur kıralı IV.Şalmaneser Haldilere karşı devamlı çare olarak mezopotamyadaki bazı kürt aşiretlerini hizaya getirerek Xaldilere karşı  direnç gösterdi ve zamanla  Xaldilere üstünlük sağladı. Sonunda  Xaldiler(Urartular) kendi sınırları içine çekilerek mevcut sınırlarını korumaya çalıştılar hatta sınırlarını küçülttüler, bu durum Ünlü Urartu kahramanı Snahrib zamanına kadar sürdü. Bu dönemde tekrar eski güçlerine kavuştular, ancak bu uzun sürmedi ve dıştan gelen akınlara karşı koyamayarak Med’lerin  egemenliği altında  girip M.Ö 585 yılına kadar varlıklarını sürdürdükten sonra  Medlerin desteğindeki diğer kürt aşiretleri ile Gutilerin  saldırıları neticesinden ortadan kaldırıldılar.

Urartuların yıkılmaları ile Xadlilerin bir kısmı medlerin içine ,bir kısmı gutilerin içine bazılarıda hazar denizinin doğusundan Bu günkü Afganistan’a kadar dağıldılar. Şemskanlıların Xaldiler ile bağlantısını da ."the yezidi kurds tribes and clans of south caucausus". International journal of kurdish studies isimli sitede Kereme Anqosi'nin anlatımı ile  Şemskileri Xalti Klanına bağlı Qizili kürtleri olarak tanımlamaktadır.

Özellikle Afganistanın  Bermek şehrinde yoğunlaşıp burada uzun süre yaşadıktan sonra Abbasi devletinin ortaya çıkması ile  İranın Rey şehrine  göç eden Xaldiler buraya Bermek şehrinden gelmeleri itibari ile Bermekiler olarak anıldılar. Ünlü Abbasi halifesi Harun Reşit’in Veziri  Yayhya El Bermeki bu aileden olup  çok güvenilir ve emin bir zat olduğundan  Harun Reşit hacca gideceği zaman devletin yönetimini  Yayhya El bermekiye  Emanet ederdi. 

Ünlü Tarihçi  Mehmet Emin Zeki Beg Kitabında  Bermekiler ile Şemskanlıların bağlantısını şu şekilde anlatır.

Asar eş-şia el-İmadiye isimli eserde ;  Şemsiki ,Dinbili, İsabeyhlileri ve Beyzadeleri Harun Reşid’in  Veziri olan Yahya El bermeki'nin Şam ve Mısır hümkümdarı olan torunu  Tahir b.el -Emir  İsa, b.el- Emir Musa’nın soyundan olduğunu yazar.  Ensab el Ekrad isimli kitap’ta bu tezi desteklemektedir. Bahsi geçen  eserlerde  bu aşiretten  bir çok oymaklar ayrılmıştır.Bunların  en ünlüleri, Emir Yahya El Bermeki’nin torunlarından Emir Yahyanın, Dinbillilerin, Şemsulmelik Emir Cafer’in Şemsikilerin, Emir isa’nın  İsabeyhlilerin, Feridun ve Eyubhanilerinde  Beyzadelerin  dedeleri olduğunu yazmaktadır.  Harun Reşidin Gazaba  gelip emir Yahyayı asmasından sonra,  bir çoğunu hapse attırmış ve bir  bir kısmını da idam etmiştir. Bu aşiretlerin Abbasiler tarafından, Keşan, Diyarbakır Karacadağ, Horasan , Gence ve  Karabağ yöresine sürülmeleri  Harun Reşidin oğlu Me’mun  zamanında olmuştur. (Belkide Şemsikanlıların Abbasilerden olduğunun söylenmesi  olayı, dedelerinin Abbasi halifesinin en önemli veziri olmasından ileri gelmektedir)

Kaynaklar  Şemskanlıların Önce Diyarbakır sonrada Sincar ve diğer yörelere dağıldıklarını işaret etmektedir. Bu bahsettiğimiz Kürt emirleri  hakkında  Meşahir’ul  Ekrad/ Kurdén Bi Navu deng isimli eser  geniş bilgi vermektedir.

Şemsul Melik  olarak  meşhur olan Emir Cafer; Şemsikilerin dedesi olan Bu mir şervan şahinşahlarından  Menuçehirin çağdaşı idi, Hicri 535 (1051 ) yılında vefat etmiştir. Emir Cafer’i Şemsiki ‘in Bilgeliği , kahramanlığı ve liderliği Şervan’ın hatta  İranın  tamamında dillerde destan olması münasebeti ile  İranlı ünlü şair Hakani-i Şervani  tuhfetu'l-irakayn  isimli eserinde  Şemsul Melik Emir Cafer için  uzun uzun methiyeler yazmıştır.

Şimdi bu notları  verdikten sonra  Şemsikanlıların ilk dedesi Mele Şemseddin midir yoksa  Şemsul Melik Emir Cafer’midir, anlamak güçleşti. Eğer ellerinde secere bilgileri olan  büyüklerimiz bilgilerini bizimle paylaşmış olsalardı, bu kafa karılşıklığı ortadan kalkmış olacaktı. Şunu da eklemekte fayda var; Şemskanlılar Halife Harun Reşidin oğlu Me’muın tarafından sürüldükten sonra  Mervanilerin döneminde bu devletin sınırları içinde kalmış ve bir zaman yezidi inancını benimsemişlerdir. Ancak tekrar İslam dinini seçmişlerdir. Bütün bu bilgiler doğrultusunda ortaya şöyle bir  sonuçta çıkıyor, Acaba Hazreti Halitin soyundan’mıyız yoksa Xaldilerden olduğumuz için mi Hazreti Halitin soyundan olduğumuzu söylüyorlar sorusuna henüz net cevap bulamadık. Bu soru kafamızı iyice yoracak gibi duruyor. Ancak şu  bir gerçek ki Şemskanlılar hakkında çok daha araştırılacak konular  vardır.

 Araştırma sürüyor,  çok yeni bilgiler geliyor… devamı var..