Garısi veya Garısan Aşireti

Garısi veya Garısan aşireti Kökenleri Sasani hükümdarı Nuşirevana dayanan  Bilbaşi aşiretine dayandığı iddi  edilir.. Bilindiği üzere 24 aşiret 12’şerli iki konfedarasyon halinde birleşerek Rojki aşiretini meydana getirmişlerdi. Bu iki konfederasyonlar Kovalisi ve Bilbaşi ‘lerden meydana gelmişti.Garisiler bu konfederasyon içinde önemli bir yere sahipti. Ancak Bilbaşi ve Kovalisi aşiretleri içindeki bir çok aşiret bu aşiretlerin kolları olmayıp, sadece  beraber hareket eden müstakil aşiretler olduğu da bir gerçektir. Muhtemelen Garısi aşireti de bunlardan biridir. Çünkü,Garısi aşiretinin Ceziredeki Biden Kalesinin sahibi olması,Kamız adı verilen Kiver Kalesinde Kırşiler ile beraber  yaşamış olmaları bu aşiretin Cezire ve Botan kökenli bir aşiret olduğunu ortaya koymaktadır.

Şeref Han’ın yazdığı Şerefname’den aktarılan rivayete  göre, bu aşiretler Bitlis ve Sason (Hazzo)’u David adlı bir Gürcü’den elegeçirmiştir. Bilbalşi aşiretleri Kendilerini ünlü  sahabe ve cesur komutan Halid Bin Velid’in torunları olarak kabul ederler.

Günümüzde Siirt, Bitlis ve Eruh civarında ağırlıklı olarak yaşamaktadırlar. Bazı resmi olmayan kaynaklar garisi’lerin  Kuzey Irak’taki Sindi aşireti ile akraba olduklarını yazmaktadır. Ancak Bu tezi destekleyecek kesin belgeler mevcut değildir. Bu konu Sadece sözlü anlatımlara  dayandığı için kaynağı doğrulanamamıştır.

Özellikle Eruh çevresine yerleşen Garısa aşireti bu bölgedeki yaylaların asıl sahipleri olup buraları  Yazlık alanları olarak kullanırlar. Eski tarihlerinde  Badan Kalesi hakimleriydiler. Ünlü Kürdolog ve araştırmacı Vilademir  Minorsky, bu aşiretin adının Karsi olarak yazar. Tınzi (Tınze, Tanze, Kalhuk) yöresi ve Kiver (Kamiz, Kewar) Kalesi de Garısi ve Kırsi kabilelerinin egemenliği/yönetimi altındaydı. Şeklinde bilgi verir.

Garısilerinde  bulunduğu Bilbaşi konfedersayon aşiretleri Önce Şehrisor daha sonra da İrandaki Lahican bölgesinden gelmişlerdir. Buradan göçleri   İran’daki Baban Bölgesinde yaşayan Mirbasıki aşireti ile giriştikleri savaş nedeni ile  olmuştur.  Mukrilere bağlı olan mirbasıkiler Dönemin hükümdarının desteğini alarak Bilbaşı aşiretlerini buradan çıkarabilmiştir.  Lahican ve Baban topraklarından gelerek Bitlis’in Modkan (Mutki) İlçesinin Tab isimli  beldesine yerleşirler.  Daha sonra Siirt ,Eruh ile diğer şehirlere dağılmışlardır. Şerefname bu savaşın nedeninden bahsetmez ancak, Abbas Azavi bu savaşın Toprak mülkiyeti sebebi ile  çıktığını kaydeder.

Kırsal kesimlerde yaşayanlar, tarım ve hayvancılıkla uğraşırlar, barışçıl ve iyi diyalog kurabilen bir aşiret olarak bilinir. Araştırmacı  Mark Sykes  1906 yılında yayımladığı  bir makalesinde bu  aşiretin bir kısmının  “semi-nomadic” yani yarı göçebe  hayatı yaşadığını yazar.

1987 yılında 2000'e doğru dergisinin yayınlamış olduğu Aşiret raporunda Siirt bölgesinde yaşayan  Garısan aşireti  için  şu bilgileri vermektedir; Bu bölgedeki nüfusları yaklaşık 3000 kişidir.Dili;Kırmanç,mezhebi :Şafii, İleri gelen ailelerinin başında, Merkez İlçe demirkaya  köyündeki Aslancı ailesi olduğu iddia edilir. Kışın Demirkaya  köyü ve Eruh'un Bağgöze Bucağı yöresi, Yazın ise, Pervari, ve Gevaş yaylalarında  yaşarlar. genel olarak isyanlara katılmamış olup, Davudiyan aşireti ile husumetleri vardır, Kan davası geleneği yaygındır, özel kıyafetleri vardır, kadınları aile içinde söz sahibidirler.

Derleme:Memedé Kazım

 www.semskiasireti.com

Araştırmalarımız sürüyor, İlave ve düzeltmeler yapılacaktır.

Not:Kaynak gösterilmeden Alıntı yapılamaz, kopyalanamaz, elektronik ortamda kullanılamaz.

Yorumlar