..

Bidri veya Beni Bidr-i Aşireti

Kökleri çok eskilere dayanan  bir aşirettir. İslamiyetin orta doğuya ve mezopotamya ya  yayılması ile  Arap yarım adası ile Basra körfezi arasındaki bir bölgeden  Mezopotamya ya  geldikleri bilinmektedir.  Peygamber Efendimizin  (Sav) torunlarından  Hazreti Hüseyin'in soyundan geldiklerini iddia ederler.Bazı kaynaklar ise  Bidri Aşiretinin Xerzan veya Ğarzan aşiretinin Beleki koluna bağlı bir aşiret olduğunu ve Bedirhan isimli bir şahsın torunları olduğunu anlatırlar.

Beni Bedir veya Bidri aşireti arap kökenli bir aşiret olmasına  rağmen Kürt aşiretleri içinde kalmalarından dolayı  ekseriyetle Kürtçe ve Türkçe konuşmaktadırlar. İslam  fetihleri ile beraber bölgeye gelen Beni Bekir, Gays, Beni Takhrip ve Beni Tamim Aşiretleri ile beraber  göç etmişlerdir.  Bidri’ler  ilk yerleşkeleri  Siirt ,Mardin,Tillo, Sason,Batman ve Hasankeyf yöresidir.  Kırsal’da yaşayanlar ile Diyarbakır’ın güneyi ile Batman ve Midyat civarına kadar olan bu arap aşiretleri  Hem Kürt Aşiretleri içinde hemde Mervani devleti içinde  zamanla kürtleştiler veya Kürt kültürü ile  değişime uğradılar. Ancak günümüzde hala arapça konuşan  kesimleri vardır.10.Asırda özellikle Mervani Kürt Devleti döneminde sarayda kürtçe konuşulmasıından dolayı da kürtleşmelerine etken olmuştur.  Daha sonra bu devlet içinde tıpkı kürtler gibi Beylikler ve Mirliklere bölünerek çeşitli boylara ayrıldılar. Bu mirlikler içinde kürtçe konuşulması ile  arap aşiretler arasında ciddi şekilde kürtleşme oldu. Bidri Aşireti Merwanilerin dağılmasından sonra  bölgenin hakimiyetini ele geçiren  ,Hamdani, Zengi  ve  Arap Ukeyli  Emirliklerin içinde  kalmayıp  Kürdistanın çeşitli  coğrafyalarına dağılarak Kürtlerin içinde ve Selçukluların  egemen oldukları bölgelerde yaşamayı tercih ettiler.

Malazgirt savaşı sonrasındaki sosyal hareketlenmeler dolayı Kürdistanın çeşitli  bölgelerine  dağılmalar başladı ve bir çok kollar türedi, bunların belli başlıları, Şego(Şégo), Yusuf Hemdık,Bedirghani, Cellali(Bu ismin ünlü Celali aşireti ile karıştırılmamamsı gerekir.Zira Celaliler farklı bir Kürt aşiretidir),Sormi,İsa İzbani,Nasıri, Babûri, azmiki,Sewéşi,Degnigi, Mughsi,,Resuliyan,Bilali,İzbani ve  yaqubi(Yada Akubi) gibi kollardan müteşekkildir. Bu kollar  Doğu  ve Güney doğu gölgelerine yayılarak çeşitli Beylik ve Devletlerin  himayesinde yaşamışlardır. Özellikle Eyyubiler döneminde Beni Bidri  aşireti önemli görevler üstlenmiştir. Duyumlara dayalı olup  kaynağı  belli olmayan  bazı bilgilere göre  Bidri’lerin bir kolu olan Şégo(Şego)'ların Selahaddin-i Eyyubinin Amcası Sirguh’un  torunları olduğundan bahisle kendilerine  Şigo veya Şego denildiğini iddia etseler de bu kaynak doğru değildir. Çünkü Selahaddin-i Eyyubi Şeddadiler soyundan olan Revadi veya Rawadi Kürtlerindendir.Bu aşiret Azerbaycan tarafından gelmiştir.

Muhammed Emin Zeki Beg 1931 yılında yayınlamış olduğu Kurd ve Kurdistan tarihi isimli eserinde, bu aşiretin kollarından Malaşégo,Bidri,Bozıkan ile Küryan kollarından bahseder.Bu kollardan Bozıkan'ların 180 aile ve Küryan'larında aynı şekilde 180 aileden oluşmakta olup,Bitlis ile Diyarbakır arasındaki coğrafyada yaşadıklarını ifade eder.

Bidri  veya Beni  Bedir olarak bilinen bu aşiret, günümüz de  özellikle Muş Hasköy ve köylerinde, (Simlak, Havadorik, Yekmal, migrakom) Batman,Sason  Siirt,Mutki,  Bitlis, Tatvan ve  Diyarbakır’ın bazı bölgelerinde  yaşamaktadırlar. Bidri’lerin Kollarından Şigo(Şego) Sason, Kozluk, Mutki ve Güroymak ilçe ve köylerinde Tatvan’ın bazı köylerinde yaşamaktadır.

Devletçi bir politika izldeikleri bilinen  Bidriler  Her iki cihan harbinde de doğu cephelerinde görev aldıkları ve çok sayıda şehit verdikleri anlatılır. Ancak Bidrilerin en büyük kollarından Şegolar özellikle Sason isyanında Derviş Ağa vasıtası ile ön ayak olarak isyana katılmışlardır.

Bulundukları bölgelerde yerleşik hayatı benimseyen  Bidriler, genelde halk arasında saygın bir aşirettir. İlim ve eğitime önem veren  doğunun   modern İslam kültünü iyi takip ederler. 

Kürtçe konuştukları gibi hala ana dillerini muhafaza edenleride mevcuttur. Türkiyenin muhtelif büyük şehirlerine dağılan Bidrilerin yanı sıra yurt dışında da yaşayanları vardır.

Derleme:Memedé Kazım

 

Araştırmalarımız sürüyor. İlave ve  düzeltmeler yapılacaktır. Seviyeli yorum ve ilave bilgilerinizi bekliyoruz. saygılarımızla 

 

UYARI: Bu sitedeki bütün materyallerin her hakkı saklıdır. İzin alınmadan ve  kaynak gösterilmeden  alıntı yapılamaz ve kopyalamak suretiyle elektronik ortamda kullanılamaz ve kitaplaştırılamaz.

 

Not:Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir. Yazılan yorumlardan www.semskiasireti.com hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz

     17/05/2023 00:11

Bidri aşiretine mensup bir Kürdüm. Bidri aşireti diye bir aşiret Arap coğrafyasında yoktur. Müslümanlarla ittifak etmeleri sonucu kısmen Araplaşma olsa da, Kürt aşiretidir. Zaten dna testleri sonucu Yemen, Umman Araplarıyla benzerlik göstermez. Seyitlik iddiası, birçok aşiret de olduğu gibi, gerçeklik payı olmayan bir uydurmadır.

Misafir - Bidri Kürt

Bidri     17/05/2022 04:57

Elde bir şecere olmadan tarihsel bir gecmiş olmadsn seyidlik iddiasi peygambere yalan isnadtir yaslilarin oyle.bir iddiadi yoktur nevzuhur seyitlik

Misafir - Talip

Bidri Aşireti      15/09/2020 01:08

Maşallah Barek Allah Bidri Aşiretinin nerelerde yaşadıklarını yazdın da herhalde Sungu'yu yani eski ismiyle ( Norşen'i ) sevmiyorsun onun için yazdığı ilçe belde ve köylerin arasında yervermedin bunun için tarih hakkında ne doğru yazdın nede yeteri kadar bilgiye sahip değilsin at ata bildinse

Misafir - Ercan Yücekök

bidri     06/02/2019 22:04

sevgili arkadaslar ben muş hasköy belediye baskan adayıyım fesbukta dolu konusmalarım var izleyin

Misafir - fesih

bidrî-belekî-şego vs     19/05/2018 01:25

Muş vilayet sınırları bellidir. Bu tür kabilelerin yaşadığı köyler ve Hasköy de bellidir. Muş'un %37 i nasıl bu kabilelerden oluşur? yalanın dibe vurmuş hali. Bu kardeşler öncelikle hangi kavme tam olarak ait olduklarını bilmiyorlar veya hangi soya aitlerse buna uygun bir yaşam ve anlayış içinde olmadıkları da ortada... Kimlik arayışı meselesi doğru çözülmeli...

Misafir - Hasan Hayri

bidriler     10/03/2018 10:51

Degerlendirmelerinizi daha objektif olarak yapsanız daha doğru olur bizim.bende bidriyim kurtlesme dediğiniz meseleye ırksal olarak yaklastiginiz ortada sağdan soldan bilgilerle birşeyler yazmışsınız çok eksiginiz var bidriler günümüz türkiye topraklarina gelmeden önce bagdat ta şeyh muhammed ali soyuna bağlı olarak gelmişlerdir.yinede emekleriniz için tesekurler

Misafir - şeyda ağaca

Yorum     09/10/2016 19:50

Şego aşireti hakkında yazılanların yarısından fazlası yanlıştır. Çünkü şego ile bıdri iki kardeştir. Şego lar bidrilerin bir kolu kesinlikle değildir ikisi aynı konuma sahiptir. Bide bir araştırma yaparken yarım yamalak yapmayın. Eksik ve yanlış bilgi çok fazla kime hizmet ettiğinizaman belli değildir

Misafir - Şego

     10/08/2016 05:05

Yazılanlarda fazla yanlış yok ama nasıroğluların 21.yüYılın baş üyesi kırtakom ( tabanlıköyünden) Mirza karasu nasıroğlu dur tm

Misafir - Zeki

bidri      02/05/2016 15:07

eksik yazmışsın kırtakom norşun arak çok eksik yazmişsın çok

Misafir - çetin

Bidri aşireti     12/03/2016 23:46

Yazılanların %50 yanlış bilgilerdir ben bidri aşiretindenim muşluyum ve muşun yaklasık %30 arap ve bizim aşiretten sadece muş değil Bitlis Mutki olsun ve başka bir sürü yerdede bidri aşiretinden var siz sadece güneydoğu anadoluya yönelmişsiniz bu bir yanlışlık

Misafir - Alkış

Bidri aşireti     12/03/2016 23:39

Yazılanların %50 yanlış bilgilerdir ben bidri aşiretindenim muşluyum ve muşun yaklasık %30 arap ve bizim aşiretten sadece muş değil Bitlis Mutki olsun ve başka bir sürü yerdede bidri aşiretinden var siz sadece güneydoğu anadoluya yönelmişsiniz bu bir yanlışlık

Misafir - Alkış

     28/02/2016 23:11

Şigo aşirti hakinda yazilanlarin tamami yanlis olup bidri asiretini kolu degildir

Misafir - .....

Bidri Asireti     11/09/2015 22:10

Yazılanların geneline yakını dogrudur. Teşekkürler.

Misafir - Gulten

bıdri      28/06/2015 01:35

anlatılanların 3 te 1 ylnıs vede çok eksiktir.. sungu karaağaç yarpuzlu akçana hep bıdridir. hataydaki urfadaki bıdri asiretinenden söz bile etmedin.. kökenimiz ıraktır.. bunu yazarken öyle ezbere kafana göre yazma.

Misafir - rıdvan

aşiret hakkında     10/12/2014 11:03

1638 de sivas divriğinden göç eden seyyid şerif çelebi siirt iline yerleşmiştir..burda süveyka mahallesinde 21 cami külliye ve aşhane gibi yerler hayrına yapmıştır. daha sonra evlatları ve çocukları başta tello olmak üzere islam üzerine hizmetler vermek üzere dağılmıştırlar.muş hasköy -mardin-adıyaman-diyarbakır ve elazığ...gib yerlere yerleşmişlerdir arap kökenli olan bu aile zaman içerisinde mendiler -danışmendiler gibi ünvanlarla anılmışlardır. işde siirt tello dan dağılan bir kolun muş hasköye yerleştiği bilinmekte .hatta 1934 de soyadı konunu çıktığında soy isim olarak atalay alma kararı mendilerce alınmıştır. siirt deki atalay diyarbakırdaki atalay ve elazığda atalay aileleride akarabadır ayrıca muş hasköydeki atalay ailesininde bu soydan olma ihtimali çok yüksektir..ben şahsi görürüm bidri aşiretinin mendi kelmesinden törediğidir..bu konuda araştırmalarım devam etmektedir.ulaştığım siirt muş hasköydeki şuan yaşayan atalay ve akıncı aileleriyle görüşmemde bilgilerin öğüştüğüdür.

Misafir - hamit karaaslan

bidri aşireti     03/06/2014 20:07

hasköyün tamamı korkut karaağaç sungu yarpuzlu ve daha birçok köy yani muş nufusunun yaklaşık yüzde 37 si kadarı bidridir ve anlattıklarınızın yaklaşık yüzde 40 yalandır islamiyeti ırak basrada il kabul eden aşiretlerden birisidir ve soyunda seyitlik olduğu doğrudur

Misafir - kürşad

Bıdri      01/04/2014 11:19

Bidri Aşireti "Muş Hasköy ve köylerinde, Batman,Sason vs.yörelerinde yaşamaktadır".demişsiniz.Peki Sungu, Derecik,Akçana daha aklıma gelmeyen bir çok yörede yaşayanlar bedri değil mi?

Misafir - Mehmet

slm     01/08/2013 14:20

ben bir bidriyim anlatılanların %85 katılıyorum. genelde doğru şeyler yazılmış

Misafir - ikbal